سازمان بهداشت جهانی شیوع آبله میمون در برخی مناطق آفریقا را یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی با نگرانی بین‌المللی اعلام کرده است، که تهدیدی جدی برای سلامت عمومی در سطح جهانی هست.
این بیماری بسیار مسری که قبلاً به آبله میمون معروف بود، تاکنون جان حداقل ۴۵۰ نفر را در جمهوری دموکراتیک کنگو گرفته است.
آبله میمون چیست و علائم آن کدامند؟
آبله میمون توسط ویروسی از خانواده آبله ایجاد می‌شود اما معمولاً بسیار کمتر خطرناک است.
این بیماری در ابتدا از حیوانات به انسان منتقل می‌شد اما اکنون بین انسان‌ها نیز منتقل می‌شود.
علائم اولیه شامل تب، سردرد، تورم، کمردرد و درد عضلانی است.
پس از فروکش کردن تب، ممکن است جوش‌هایی ظاهر شود. این جوش‌ها معمولا از صورت شروع شده و به سایر قسمت‌های بدن، به خصوص کف دست‌ها و پاها، گسترش می‌یابد.
این جوش‌ها که می‌توانند بسیار خارش‌دار یا دردناک باشد، تغییر کرده و مراحل مختلفی را طی می‌کنند تا در نهایت به دلمه تبدیل شوند و بعدا بیفتند. این جوش‌ها می‌توانند باعث ایجاد زخم نیز شوند.
عفونت ممکن است به خودی خود بهبود یابد و بین ۱۴ تا ۲۱ روز طول بکشد. اما در برخی موارد، به خصوص برای گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان خردسال، کشنده است. در موارد شدید، عفونت می‌تواند تمام بدن، به ویژه دهان، چشم‌ها و دستگاه تناسلی را درگیر کند.
آبله میمون در کدام کشورها در حال گسترش است؟
آبله میمون بیشتر در روستاهای دورافتاده در جنگل های بارانی استوایی غرب و مرکز آفریقا، در کشورهایی مانند جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) رایج است، جایی که سال هاست دیده می شود.
در این مناطق، سالانه هزاران نفر به این بیماری مبتلا می شوند و صدها نفر بر اثر آن جان می دهند و کودکان زیر 15 سال بیشترین آسیب را می بینند.
در حال حاضر چندین شیوع مختلف به طور همزمان در حال رخ دادن است – عمدتا در جمهوری دموکراتیک کنگو و کشورهای همسایه.
این بیماری اخیرا در بوروندی، رواندا، اوگاندا و کنیا دیده شده است، جایی که به طور طبیعی این بیماری مختص آنجاها نیست.
به طور کلی دو نوع اصلی از آبله میمون وجود دارد – نوع 1 که اغلب جدی تر است و نوع 2.
ویروس نوع 1 که دهه ها باعث شیوع پراکنده در جمهوری دموکراتیک کنگو شده است، در حال گسترش است.
برخی از اشکال نوع 1 به نظر می رسد کودکان را بیشتر از بزرگسالان تحت تاثیر قرار می دهد.
همچنین نگرانی واقعی وجود دارد زیرا بسیاری از افراد آلوده در سال گذشته، نوع نسبتاً جدید و شدیدتری از آبله میمون به نام نوع 1b داشته اند.
کارشناسان می گویند چیزهای زیادی در مورد 1b وجود دارد که باید یاد گرفت، اما ممکن است راحت‌تر گسترش یابد و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آفریقا (CDC) می گوید بین آغاز سال 2024 تا پایان جولای، بیش از 14500 عفونت آبله میمون و بیش از 450 مرگ ناشی از آبله میمون رخ داده است. این نشان دهنده افزایش 160 درصدی عفونت ها و افزایش 19 درصدی مرگ و میر نسبت به دوره مشابه در سال 2023 است.
آبله میمون قبلی در سال 2022، از نوع 2 نسبتاً خفیف بود.
این ویروس به حدود 100 کشور که معمولاً این ویروس را نمی بینند، از جمله برخی در اروپا و آسیا، گسترش یافت، اما با واکسیناسیون گروه های آسیب پذیر تحت کنترل قرار گرفت.
آبله میمون چگونه گسترش می‌یابد؟
آبله میمون از طریق تماس نزدیک با فرد آلوده، از جمله تماس جنسی، تماس پوست به پوست و صحبت کردن یا تنفس نزدیک به فرد بیمار، بین افراد گسترش می‌یابد.
این ویروس می‌تواند از طریق ترک‌های پوستی، دستگاه تنفسی یا چشم، بینی یا دهان وارد بدن شود. همچنین ممکن است از طریق لمس اشیایی که توسط ویروس آلوده شده‌اند، مانند ملافه، لباس و حوله، گسترش یابد. تماس نزدیک با حیوانات آلوده مانند میمون، موش و سنجاب نیز راه دیگری است.
در طول شیوع جهانی در سال 2022، این ویروس عمدتا از طریق تماس جنسی گسترش یافت.
شیوع‌های فعلی در جمهوری دموکراتیک کنگو توسط تماس جنسی و سایر اشکال تماس نزدیک، رخ می‌دهند. این بیماری در قشرهای آسیب‌پذیر دیگر، از جمله کودکان و خردسالان، نیز یافت شده است.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
هر کسی که با فرد دارای علائم ارتباط نزدیکی داشته باشد ممکن است به ویروس مبتلا شود، از جمله کارکنان بهداشتی و اعضای خانواده.
اعتقاد بر این است که تماس جنسی بین بزرگسالان آلوده یکی از دلایل افزایش موارد ابتلا است.
کارشناسان در حال مطالعه وضعیت برای درک بهتر افرادی هستند که بیشتر در معرض خطر می‌باشند.
کودکان و خردسالان ممکن است در میان گروه‌هایی باشند که آسیب‌پذیر هستند زیرا سیستم ایمنی بدن آنها هنوز در حال رشد است و بسیاری از آنها در این منطقه از سوء تغذیه رنج می‌برند که مبارزه با بیماری را دشوارتر می‌کند.
برخی از کارشناسان معتقدند که کودکان و خردسالان ممکن است به دلیل نحوه بازی کردنشان و تعامل نزدیک با یکدیگر در معرض خطر باشند. آنها همچنین به واکسن آبله که بیش از چهار دهه پیش متوقف شده است دسترسی نخواهند داشت و ممکن است برای افراد مسن محافظت ایجاد کند.
هر فردی با سیستم ایمنی ضعیف نیز ممکن است مستعد ابتلا به این بیماری باشد و نگرانی وجود دارد که زنان باردار ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
توصیه می‌شود از تماس نزدیک با هر فرد مبتلا به آبله میمون دوری کنید و اگر این ویروس در جامعه شما وجود دارد، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
افرادی که مبتلا به آبله میمون هستند باید تا زمانی که تمام ضایعات آنها از بین برود، خود را از دیگران جدا کنند.
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید تا ۱۲ هفته پس از بهبودی باید هنگام رابطه جنسی از کاندوم به عنوان احتیاط استفاده شود.
آیا واکسنی برای آبله میمون وجود دارد؟
واکسن وجود دارد اما معمولاً فقط افرادی که در معرض خطر هستند یا با فرد آلوده تماس نزدیک داشته اند، می توانند آن را دریافت کنند.
نگرانی واقعی این است که بودجه کافی برای رسیدن واکسن به همه نیازمندان وجود ندارد.
سازمان بهداشت جهانی اخیراً از تولیدکنندگان دارو خواسته است تا واکسن های آبله میمون خود را برای استفاده اضطراری ارائه دهند، حتی اگر این واکسن ها به طور رسمی تأیید نشده باشند.
اکنون که مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها در آفریقا وضعیت اضطراری بهداشت عمومی در سراسر قاره را اعلام کرده است، امید است که دولت‌ها بتوانند بهتر به این وضعیت پاسخ دهند و عرضه داروها و تجهیزات پزشکی و کمک به مناطق آسیب دیده را افزایش دهند.
بدون اقدام جهانی، نگرانی واقعی وجود دارد که شیوع فعلی بیش از پیش گسترش یابد.
