آیا شوره سر باعث ریزش مو می شود؟ 

شوره سر یک مشکل رایج پوست سر است که تقریبا نیمی از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد [۱]. این مشکل در مردان بیشتر از زنان دیده می شود و افراد جوان بیشتر از افراد مسن در معرض ابتلا به آن هستند [۲]. در این وضعیت، تکه های کوچک پوست خشک از پوست سر شما جدا شده و ممکن است روی شانه هایتان بریزند.

شوره سر ممکن است روز بعد از حمام باعث خارش پوست سر شما شود، اما آیا شوره سر باعث ریزش مو می‌شود؟ در این مقاله، ما موارد زیر را بررسی خواهیم کرد:

• آیا شوره سر باعث ریزش مو می شود؟
• چه عواملی باعث ایجاد شوره سر می شود؟
• علل شایع ریزش مو
• درمان های شوره سر و تاثیر آنها بر ریزش مو

آیا شوره سر باعث ریزش مو می شود؟

شوره سر، خفیف‌ترین نوع التهاب پوست چرب (Seborrheic Dermatitis) در نظر گرفته می‌شود [3]. این بیماری التهابی باعث خارش و پوسته پوسته شدن نواحی چرب بدن مثل صورت، کف سر، ناحیه ریش، زیر بغل و سینه می‌شود [4]. اما شوره سر فقط روی کف سر تأثیر می‌گذارد و باعث خارش و پوسته پوسته شدن پوست بدون التهاب قابل مشاهده می‌شود.

به طور کلی، خود شوره سر مستقیماً باعث ریزش مو نمی شود. با این حال، علت زمینه‌ای شوره سر ممکن است دلیل ریزش موی شما باشد. مشکلات پوست سر مرتبط با پوسته و التهاب پوست چرب ممکن است در برخی موارد باعث ریزش زودرس مو شود [5]. اگر خارش شدید پوست سر دارید، ممکن است آن را به حدی بخارانید که به فولیکول‌های مو آسیب برسد و باعث شکستگی مو شود [6]، اما باعث کچلی کامل نمی‌شود.

یک مطالعه ارتباط بین شوره سر و ریزش مو را بررسی کرد. طبق این مطالعه، پوست سرهای سالم در طول دو روز ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو از دست دادند، در حالی که افراد مبتلا به شوره سر ۱۰۰ تا ۳۰۰ تار مو از دست دادند [1]. این موضوع ممکن است به دلیل التهاب ریز در پوست سر افراد مبتلا به این بیماری باشد [7]. با این حال، ارتباط واضحی بین شدت شوره سر و میزان ریزش مو وجود نداشت [1].

تحقیقات نشان می‌دهد که شوره سر ممکن است شرایط خاصی از ریزش مو را بدتر کند [1]. برای مثال، ممکن است آلوپسی آندروژنیک ( Androgenetic Alopecia ) که به عنوان الگوی طاسی مردانه یا زنانه نیز شناخته می‌شود را تشدید کند [1].

چه عواملی باعث شوره سر می شوند؟

دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است باعث ایجاد شوره سر روی پوست شما شود. این موارد شامل:

• رشد قارچی: نوعی قارچ به نام مالاسزیا (Malassezia) می‌تواند باعث شوره سر شود. این همان نوع قارچی است که می‌تواند فولیکولیت مالاسزیا، نوعی عفونت قارچی در پوست سر ایجاد کند.
• حساسیت به محصولات مو: برخی افراد هنگام استفاده از محصولات خاص مو دچار درماتیت تماسی می‌شوند [8]. این عارضه می‌تواند با شوره سر همراه با پوست قرمز، تحریک‌شده، تاول‌دار و ترک‌خورده باشد. همچنین ممکن است موهای خشک، شکننده و یا شکستگی مو را تجربه کنید.
• سایر بیماری‌های پوست سر: کچلی قارچی سر (علت رایج ریزش موی دوران کودکی)، اگزما، کلاهک گهواره‌ای و پسوریازیس پوست سر همگی می‌توانند باعث شوره سر شوند [8].
• استرس: استرس می‌تواند باعث شود پوست سر شما چربی بیشتری تولید کند و باعث تکثیر قارچی شود (Pityrosporum ovale) که به طور طبیعی روی پوست سر وجود دارد.[9]  این می‌تواند باعث خارش پوست سر و شوره سر شود.
• تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی، مانند تغییراتی که در دوران بلوغ تجربه می‌کنیم، می‌تواند باعث افزایش تولید چربی در پوست سر شود که منجر به شوره سر می‌شود [10].
• تغییرات آب و هوا: هوای گرم و مرطوب محیط مناسبی برای رشد قارچ روی پوست سر ایجاد می‌کند و می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید شوره سر شود. نور خورشید برای مو یا پوست سر شما مفید نیست و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش می‌تواند باعث سوختگی پوست سر و تشدید شوره سر شود.
• بهداشت ضعیف: سلول‌های مرده پوست، چربی و آلودگی می‌توانند در صورت عدم شستشوی مکرر یا کامل مو روی پوست سر شما جمع شوند. این می‌تواند باعث شوره سر شود، اما با رعایت بهداشت مناسب پوست سر می‌توانید از آن جلوگیری کنید [2].
• رژیم غذایی: رژیم غذایی با نمک زیاد، تند یا شیرین همراه با مصرف بیش از حد الکل و چربی‌های اشباع شده ممکن است باعث بدتر شدن شوره سر شود [2]. با این حال، رژیم غذایی مناسب برای موهای سالم می‌تواند با تامین مواد مغذی مورد نیاز پوست سر، علائم شوره سر را کاهش دهد.

آیا درمان شوره سر ریزش مو را برطرف می کند؟

درمان شوره سر ممکن است سلامت پوست سر را بهبود بخشد و علائمی مانند خارش و پوسته ریزی را برطرف کند. این درمان لزوماً ریزش موی شما را برطرف نمی کند، اما در مواردی که هر دو مشکل علت زمینه ای یکسانی داشته باشند، ممکن است موثر باشد.

چگونه شوره سر درمان می شود؟

در اینجا، برخی از درمان های رایج برای شوره سر و اینکه کدام یک از آنها ممکن است به کاهش ریزش مو نیز کمک کند را بررسی خواهیم کرد.

شامپوهای ضد شوره سر

رایج ترین درمان شوره سر، استفاده از شامپوهای ضد شوره است که حاوی مواد ضد قارچ مانند پیریتیون روی (ZPT) و اکتوپیروکس می باشد [11]. اکثر این شامپوها به طور موثری علائم شوره سر را برطرف می کنند اما اغلب ممکن است وضعیت موهای شما را بدتر کنند [11].

این فرمولاسیون های ضد شوره سر همچنین می توانند به صورت کرم یا لوسیون حاوی مواد موثره مشابه عرضه شوند [12]. شامپوی ضد شوره سر شناخته شده ای به نام نیزورال می تواند ریزش مو را نیز درمان کند. اگر شما نیز ریزش مو را تجربه می کنید، ممکن است از شامپوهای مخصوص ریزش مو نیز بهره مند شوید.

یک مطالعه، شامپوهای ضد شوره سر حاوی 1% کتوکونازول، 1% پیروکتون اولامین یا 1% پیریتیون روی را بررسی کرد. مردان مبتلا به الگوی مردانه ریزش مو، ریزش موی ناگهانی (telogen effluvium) و شوره سر از این شامپوها به مدت 2-3 بار در هفته به مدت شش ماه استفاده کردند. نتایج نشان داد که هر سه نوع شامپو شوره سر را برطرف کرده و در پایان درمان، ریزش مو را کاهش دادند [13].

شستشوی مکرر

برخلاف باور عموم، شستن روزانه مو باعث ریزش آن نمی شود. در واقع، تمیز کردن منظم مو برای سلامت پوست سر شما عالی است و شستشوی کمتر مو با افزایش خطر ابتلا به شوره سر همراه است [14].

منبع عکس

این نمودار رابطه بین دفعات شستشو و شوره سر، خارش و خشکی را نشان می دهد. همانطور که می بینید، این علائم در شستشوی کم مو، شایع تر هستند، که نشان می دهد شستن روزانه مو می تواند شما را از شر شوره سر محافظت کند [15].

از مواد شیمیایی خشن اجتناب کنید

درمان های شیمیایی خاص مو عوارض جانبی بالایی دارند و می توانند باعث ایجاد شوره سر شوند. یک نمونه از این موارد، صاف کننده های شیمیایی مو است که اغلب توسط افراد با موهای فر از نوع 3 یا موهای فرفری برای به دست آوردن موهای صاف و لخت استفاده می شود.

مطالعه ای در سال 2013 اثرات صاف کننده های شیمیایی مو را روی 90 زن در هند بررسی کرد. 95.56 درصد از زنان پس از عمل عوارض جانبی را تجربه کردند، از جمله شوره سر در 61 درصد و ریزش مو در 47 درصد [16]. این نشان می دهد که اجتناب از این مواد شیمیایی ممکن است در برابر شوره سر و ریزش مو محافظت کند.

مدیریت استرس

استرس عاطفی ممکن است علائم شوره سر را تشدید کند  [17]. استرس حاد یا مزمن همچنین می تواند باعث ریزش مو، به ویژه ریزش موی ناگهانی (telogen effluvium) شود [18] و شرایط ریزش مو مانند آلوپسی آندروژنتیک (alopecia areata) را تشدید کند [18].

خوشبختانه، بازیابی موهای از دست رفته ناشی از استرس امکان پذیر است. اگر دوران سختی را پشت سر می گذارید، برای کاهش ریزش مو و جلوگیری از شوره سر، بهتر است به راهکارهای کاهش استرس فکر کنید.

اگر شوره سر (Dandruff) باعث ریزش موی شما نیست، علت چیست؟

خاراندن شدید پوست سر که باعث خارش می شود، می تواند منجر به ریزش مو شود، اما این شایع ترین علت ریزش مو نیست. در اینجا برخی از شرایطی که ممکن است باعث ریزش موی شما شوند، آورده شده است:

۱. آلوپسی آندروژنتیک (Androgenetic Alopecia)

این عارضه که به عنوان طاسی با الگوی زنانه یا مردانه نیز شناخته می شود، باعث ایجاد الگوی خاصی از ریزش مو بسته به جنسیت می شود. این عارضه در حدود ۸۰ درصد از مردان و ۵۰ درصد از زنان در مقطعی از زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد [۱۹]. آلوپسی آندروژنتیک دارای مؤلفه ژنتیکی قوی است – مردانی که پدرانشان دچار طاسی هستند، ۵ تا ۶ برابر بیشتر در معرض خطر هستند [۲۰]. با این حال، اگر پدر شما کچل باشد، لزوماً شما هم کچل نمی شوید.

مردان اغلب دچار خط رویش مو به شکل M و نقطه طاسی روی تاج سر می شوند که در نهایت می تواند منجر به طاسی کامل شود. زنان به طور معمول نازک شدن مو به صورت پراکنده و گسترش تدریجی خط وسط مو را تجربه می کنند.

۲. تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium)

در تلوژن افلوویوم، بخش زیادی از فولیکول های مو به طور ناگهانی وارد فاز تلوژن (استراحت) چرخه رشد مو می شوند. این می تواند باعث ریزش مو به صورت پراکنده در سراسر پوست سر شود، اما معمولاً باعث طاسی کامل نمی شود [۲۱]. اکثر افراد سالم روزانه تا ۱۰۰ تار مو از دست می دهند، اما افراد مبتلا به این عارضه ممکن است تا ۳۰۰ تار مو از دست بدهند [۲۱].

معمولاً یک رویداد محرک باعث تلوژن افلوویوم می شود. این شامل علل فیزیکی و روانی مانند زایمان یا بارداری، عفونت های شدید، استرس روحی، جراحی های بزرگ یا قطع مصرف قرص های ضد بارداری می شود [۲۱].

۳. آلوپسی آره آتا (Alopecia Areata)

آلوپسی آره آتا ( ریزش مو سکه‌ ای) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به فولیکول های مو حمله کرده و باعث ریزش مو می شود [۲۲]. در آلوپسی آره آتا، این بیماری معمولاً باعث ریزش بخشی از موهای سر می شود. اشکال شدیدتر آن شامل آلوپسی توتالیس است که به ریزش کامل موی سر و آلوپسی یونیورسالیس که به از بین رفتن کامل موهای سر و بدن اشاره دارد [۲۳].

۴. آلوپسی کششی (Traction Alopecia)

آلوپسی کششی ریزش مویی است که در اثر مدل موهای بسیار سفت و سخت که برای مدت طولانی بسته می شوند، ایجاد می شود. مدل موهای پرخطر شامل دم اسبی، گوجه ای، بافت مو یا اکستنشن مو که به طور مکرر سفت بسته می شوند و همچنین بافت های محکم مانند cornrows، dreadlocks یا اکستنشن های مو می توانند باعث ریزش مو شوند [۲۴].

خطر ابتلا به این عارضه با میزان و مدت کشیدن مو و استفاده از مواد شیمیایی صاف کننده مو افزایش می‌یابد [۲۴]. در مراحل بعدی آلوپسی کششی، در صورت ادامه حالت دادن محکم مو بدون درمان، ممکن است آلوپسی اسکار (scarring alopecia) غیر قابل برگشت ایجاد شود [۲۴].

منابع:

1. Revisiting dandruff
2. Nursing Guidelines on Hair Dandruff Symptoms for adult patients
3. Seborrheic dermatitis: Overview
4. Seborrheic Dermatitis and Dandruff: A Comprehensive Review
5. Scalp Condition Impacts Hair Growth and Retention via Oxidative Stress
6. Experiencing Scalp Psoriasis? Learn How To Treat and Reduce Hair Loss  
7. Improvement in the inflammatory aspect of androgenetic alopecia. A pilot study with an antimicrobial lotion
8. Dandruff  
9. Polyherbal Anti-dandruff Shampoo: Basic Concept, Benefits, and Challenges
10. Dandruff (for Teens)
11. Enhanced efficacy and sensory properties of an anti‐dandruff shampoo containing zinc pyrithione and climbazole
12. An overview of dandruff and novel formulations as a treatment strategy  
13. Nudging hair shedding by antidandruff shampoos. A comparison of 1% ketoconazole, 1% piroctone olamine and 1% zinc pyrithione formulations
14. Textbook of Cosmetic Dermatology
15. The Impact of Shampoo Wash Frequency on Scalp and Hair Conditions
16. Chemical Hair Relaxers Have Adverse Effects a Myth or Reality
17. Modern management of dandruff
18. Burden of Hair Loss: Stress and the Underestimated Psychosocial Impact of Telogen Effluvium and Androgenetic Alopecia 
19. Androgenetic alopecia
20. Androgenetic Alopecia
21. Telogen Effluvium: Symptoms, Causes, Treatment & Regrowth
22. Alopecia Areata – Hair loss Causes & Living With It
23. Totalis Alopecia
24. Traction alopecia: the root of the problem