جوش های سر سیاه، ملایم‌ترین و کم‌التهاب‌ترین نوع آکنه هستند، اما از بین بردن آن‌ها بسیار دشوار است.
اگرچه جوش های سر سیاه می‌توانند در هر جای پوست که فولیکول‌های مو وجود دارند ظاهر شوند، اما به طور معمول به دلیل بزرگتر بودن منافذ در روی پل و کناره‌های بینی بیشتر ظاهر می‌شوند. هر چه منافذ پوست بزرگتر باشند، احتمال مسدود شدن و ایجاد جوش سر سیاه بیشتر می‌شود.
علت‌ها و نحوه شکل‌گیری جوش های سر سیاه
پوست اپیدرم شما پوشیده از منافذ ریز است که داخل آن یک تار مو و در زیر آن یک غده چربی ساز وجود دارد.
زمانی که غدد چربی بیش از حد فعال شوند، شروع به تولید سبوم اضافی می‌کنند، که با سلول‌های مرده در داخل فولیکول مو ترکیب شده و توده‌ای انباشته می‌شود که منافذ را مسدود می‌کند. این امر باعث رشد بیش از حد باکتری در فولیکول می‌شود. منافذ مسدود شده به عنوان کومدون شناخته می‌شوند که ممکن است دهانه‌ای بسته یا گشاد داشته باشند.
در مورد کومدون‌های باز، محتویات آن‌ها در معرض اکسیژن محیط قرار می‌گیرد و دچار یک واکنش شیمیایی به نام اکسیداسیون می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود مخلوط چربی داخل فولیکول مو رنگ تیره‌تری به خود بگیرد و به همین دلیل مرکز منافذ تقریباً سیاه به نظر برسد.
عوامل زمینه‌ساز دیگر برای ایجاد جوش های سر سیاه
عوامل زیر نیز می‌توانند در ایجاد جوش های سر سیاه نقش داشته باشند:
- پوست چرب به طور طبیعی: اگر به طور طبیعی پوست چرب دارید.
- باکتری‌های مولد آکنه: اگر باکتری‌های مولد آکنه (Propionibacterium acnes) با سبوم اضافی داخل منافذ مسدود واکنش نشان دهند و باعث تولید بیشتر اسیدهای چرب آزاد شوند.
- آبرسانی بیش از حد پوست: در صورت استفاده بیش از حد از مرطوب‌کننده‌های پوست، افزایش رطوبت هوا یا تغییرات طبیعی قبل از شروع قاعدگی، پوست شما بیش از حد آبرسانی شود.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص: اگر پوست خود را در معرض مواد شیمیایی خاصی مانند ایزوپروپیل میریستات، پمادهای چرب، پروپیلن گلیکول و برخی رنگ‌های رایج در محصولات آرایشی قرار دهید.
- فعالیت بیش از حد هورمون تستوسترون: اگر هورمون جنسی مردانه ۵-آلفا دی‌هیدروتستوسترون (DHT) که در سلول‌های پوستی شما وجود دارد، بیش از حد فعال شود.
- پوشیدن لباس‌های تنگ: اگر همیشه لباس‌های تنگ می‌پوشید.
- سیگار کشیدن: چه خودتان سیگاری باشید و چه در معرض دود سیگار (سیگاری غیرفعال) قرار داشته باشید.
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب: اگر بدون محافظت مناسب پوست در معرض آفتاب زیاد قرار بگیرید.
- مصرف داروهای خاص: اگر از داروهای خاص مبتنی بر استروئید مانند کورتیزون، از جمله کورتیزون بدون نسخه استفاده می‌کنید.
- تعریق زیاد: اگر به طور قابل توجهی عرق می‌کنید.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): اگر به PCOS مبتلا هستید.
- استرس زیاد: اگر مستعد استرس بیش از حد هستید.
- استفاده بیش از حد از لوازم آرایش: اگر برای مدت طولانی از لوازم آرایش زیاد روی پوست خود استفاده می‌کنید یا با آرایش می‌خوابید.
- سابقه خانوادگی: اگر افرادی در خانواده شما مستعد ابتلا به جوش های سر سیاه هستند.
- لوازم آرایش کومدون‌زا: اگر از محصولات آرایشی کومدون‌زا استفاده می‌کنید.
تشخیص جوش های سر سیاه
در اینجا برخی از ویژگی‌های بارز جوش های سر سیاه آورده شده است:
۱. ظاهر
برخلاف اکثر ضایعات آکنه، جوش های سر سیاه معمولاً بدون درد و بدون سر هستند. آن‌ها به صورت برآمدگی‌های سیاه روی پوست ظاهر می‌شوند که صاف‌تر از یک جوش هستند.
۲. محل
اگرچه جوش های سر سیاه می‌توانند در هر جای بدن که فولیکول مو وجود دارد ایجاد شوند، اما به طور معمول در قسمت بالا و طرفین بینی، پیشانی و چانه ظاهر می‌شوند.
۳. ناراحتی
مناطق آسیب دیده می‌توانند در صورت خراشیدن، قرمز و ملتهب شوند و در نتیجه باعث التهاب دردناک شوند.
چگونه جوش های سر سیاه درمان می‌شوند؟
متخصص پوست قبل از پیشنهاد درمان مناسب برای شما، نوع و وضعیت پوست شما و همچنین وسعت یا شدت جوش های سر سیاه را بررسی می‌کند.
۱. پماد موضعی برای جوش های سر سیاه
ممکن است متخصص پوست کرم‌ها، پمادها یا ژل‌های «کمدولیتیک» را تجویز کند که باید روزی یک یا دو بار به صورت موضعی روی پوست آسیب دیده مالیده شوند.
از آنجایی که این داروها معمولاً نسبتاً قوی هستند، برای جلوگیری از هرگونه عارضه جانبی، باید به دستورالعمل‌ها و دوز مصرفی تعیین‌شده توسط پزشک پایبند باشید.
هدف اصلی این درمان موضعی، پیشگیری از بروز آکنه در آینده به جای درمان این عارضه است. ممکن است ۸ تا ۱۲ هفته تا یک سال طول بکشد تا درمان اثر کند، اما شما باید به رژیم درمانی پایبند باشید.
برخی از داروهای موضعی رایج که برای آکنه کومدونال تجویز می‌شوند عبارتند از:
- رتینوئیدهای موضعی: ترتینوئین، ایزوترتینوئین، آداپالن (نیاز به نسخه پزشک)
- اسید سالیسیلیک (+/- گوگرد و رزورسینول)
- بنزوئیل پراکسید (به برخی از انواع پوست کمک می‌کند)
- اسید آزلائیک
- اسید گلیکولیک
ممکن است برخی از این پمادهای موضعی بدون نسخه در دسترس باشند، اما بهتر است قبل از استفاده با پزشک خود مشورت کنید.
۲. روش‌های کلینیکی برای رفع جوش های سر سیاه
اگر با وجود درمان اولیه موضعی، وضعیت پوست شما بهبود نیابد، متخصص پوست شما ممکن است اقدامات دیگری را برای برداشتن فیزیکی جوش های سر سیاه در نظر بگیرد.
الف) تخلیه آکنه
از ابزارهای استریل برای بیرون کشیدن محتویات منافذ مسدود استفاده می‌شود. برای بهترین نتیجه، ممکن است لازم باشد قبل از درمان، پوست خود را لایه برداری کنید.
با این حال، اگر بعد از درمان از پوست خود به درستی مراقبت نکنید، این منافذ تازه تمیز شده می‌توانند دوباره مسدود شوند.
ب) لایه برداری شیمیایی
لایه بردارهای شیمیایی، لایه بردارهایی حاوی اسید هستند که برای بهبود بافت پوست شما که دچار جوش های سر سیاه شده است استفاده می‌شوند. محلول شیمیایی روی نواحی آسیب دیده اعمال می‌شود تا گردش سلولی و در نتیجه بازسازی پوست را تحریک کند.
در طول این فرآیند، لایه سطحی مرده و آسیب دیده پوست با پوست تازه تشکیل شده با منافذ سفت‌تر که احتمال کمتری برای تبدیل شدن به جوش های سر سیاه دارند جایگزین می‌شود.
طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵ که در مجله بین‌المللی علوم زیبایی منتشر شد، لایه بردارهای شیمیایی حاوی ۴% محلول AHA (اسید هیدروکسی آلفا) ممکن است به کاهش اندازه منافذ و تعداد کل کومدون‌های پوست تحت درمان کمک کند. (۱)
ج) میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن از کریستال‌های پزشکی برای لایه برداری سلول‌های مرده یا آسیب‌دیده پوست و در نتیجه تحریک رشد لایه‌های تازه پوست در سطح استفاده می‌کند. این روش می‌تواند برای تمام جنسیت‌ها و انواع پوست به منظور بهبود کیفیت و ظاهر کلی پوست مفید باشد.
د) فوتون پنوماتیک تراپی
ممکن است متخصص پوست شما نوع خاصی از درمان لیزری به نام فوتون پنوماتیک تراپی را برای از بین بردن جوش های سر سیاه عمیق توصیه کند. در روش IPL از مکش ملایم برای خارج کردن سبوم اضافی و بقایای پوست از منافذ مسدود استفاده می‌شود.
فوتون پنوماتیک تراپی یک تکنیک ایمن و مورد تأیید FDA برای از بین بردن جوش های سر سیاه، سرسفید و برخی از انواع جوش‌های صورت است، اما برای درمان ندول یا کیست‌های آکنه مناسب نیست.
چه زمانی به متخصص پوست مراجعه کنم؟
ممکن است در شرایط زیر به یک متخصص پوست نیاز داشته باشید:
- اگر مراقبت صحیح از پوست و درمان خانگی در حذف جوش های سر سیاه موفقیت آمیز نباشد.
- اگر جوش های سر سیاه همچنان عود کنند.
- اگر جوش های سر سیاه باعث خارش شدید شوند.
- اگر جوش های سر سیاه به اندازه‌ای قابل توجه هستند که باعث شوند به طور حاد نسبت به ظاهرتان حساس شوید و اعتماد به نفس شما را تحت تأثیر قرار دهند.
سوالاتی که ممکن است از متخصص پوست خود بپرسید:
- آیا ظاهر شدن جوش های سر سیاه به علت خاصی مرتبط است؟
- آیا می‌توان جوش های سر سیاه را با جراحی برداشت؟
- این روش‌های جراحی برای نوع پوست من چقدر ایمن هستند؟
- برای اینکه پوستم از جوش های سر سیاه پاک شود چه کاری باید انجام دهم؟
- قبل از انجام عمل جراحی چه اقدامات احتیاطی باید انجام دهم؟
سوالاتی که متخصص پوست شما ممکن است از شما بپرسد:
- آیا می‌توانید محرک‌هایی را که ممکن است منجر به شیوع جوش های سر سیاه شما شوند را شناسایی کنید؟
- برنامه مراقبت از پوست شما چیست و چند وقت یکبار آن را دنبال می‌کنید؟
- هر چند وقت یکبار آرایش می‌کنید؟
- آیا در حال حاضر از درمان‌های بدون نسخه برای جوش های سر سیاه استفاده می‌کنید یا در گذشته از آن‌ها استفاده کرده‌اید؟
سوالات رایج
۱. فشار دادن جوش های سر سیاه توصیه می‌شود؟
می‌توانید این کار را انجام دهید. با این حال، بهتر است برای نتیجه‌ی بلندمدت از رتینوئید موضعی استفاده کنید. این کار به کاهش کلی تعداد جوش های سر سیاه کمک می‌کند.
۲. آیا فشار دادن جوش های سر سیاه باعث بزرگ شدن منافذ پوست می‌شود؟
خیر، از نظر فیزیکی نمی‌توانید این کار را انجام دهید.
۳. آیا استفاده از خمیر جوش شیرین و آب به خلاص شدن از شر جوش های سر سیاه کمک می‌کند؟
جوش شیرین ماده‌ی عالی برای کمک به لایه برداری است (پیشنهاد می‌شود آن را با روغن نارگیل مخلوط کنید)، اما باعث خلاص شدن از شر جوش های سر سیاه نمی‌شود.
۴. آیا آب لیمو و چای سبز می‌توانند به حل شدن جوش های سر سیاه کمک کنند؟
توصیه می‌شود از آب لیمو استفاده نکنید. اگر بعد از استفاده از آبلیمو در معرض آفتاب قرار بگیرید، ممکن است دچار واکنش حساسیت به نور روی پوست خود شوید.
۵. با افزایش سن، آیا تعداد دفعات بروز جوش های سر سیاه افزایش می‌یابد؟
این تعداد باید کاهش یابد زیرا با افزایش سن، پوست چرب کمتری تولید می‌کند. با این حال، افراد مسن‌تر بیشتر در معرض جوش‌های غول پیکر (معمولاً در پشت) قرار می‌گیرند.
۶. چگونه از شر جوش های سر سیاه خلاص شویم؟
همانطور که قبلا ذکر شد، به دنبال تهیه‌ی مقداری کرم رتینوئید حاوی ویتامین A باشید. متخصص پوست شما می‌تواند قوی‌ترین نوع آن را برای شما تجویز کند، اما ابتدا با آداپالن شروع کنید.
سخن نهایی
کندن، ساییدن یا فشار دادن منافذ مسدود برای باز کردن آن‌ها می‌تواند نتیجه‌ی عکس داشته باشد، زیرا این کار می‌تواند باعث ایجاد جای زخم‌های غیرضروری روی پوست شما شود. اما در صورت عدم درمان، این جوش های سر سیاه می‌توانند باعث ایجاد آکنه کامل شوند.
