تشخیص سیاتیک بر اساس علائم بیمار، سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی انجام می شود. در برخی موارد، آزمایشات تصویربرداری پزشکی و بلوک های تشخیصی عصب ممکن است مناسب باشند.
تشخیص سیاتیک: معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی
هدف از انجام معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی، شناسایی الگوی درد در پای بیمار است.
درد سیاتیک به طور معمول در امتداد نواحی پوستی به نام درماتوم که توسط عصب سیاتیک عصب دهی می شوند، احساس می شود. این درد همچنین ممکن است شامل سایر بافت های عمیق خارج از مناطق درماتومی کلاسیک، به نام دیناتوم باشد.
پزشکان بر این باورند که درد ناشی از تمام ریشه های عصبی که عصب سیاتیک را تشکیل می دهند، به طور معمول توزیع دیناتومی دارد، به جز درد عصب S1 یا سیاتیک کلاسیک که به طور معمول شامل الگوی درد درماتومی است.
معاینه فیزیکی
در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است موارد زیر را بررسی کند:
- درد موضعی در قسمت پایین کمر، باسن، ران و پا
- واکنش به حرکات پا که عصب را کشیده می کند (راست کردن پا)
- واکنش به تحریکات خاص، مانند فشار ملایم روی انگشتان پا یا ناحیه ساق پا
پزشک همچنین ممکن است برای بررسی درد عصب سیاتیک، آزمایشات بالینی خاصی را انجام دهد.
آزمایشات بالینی برای تشخیص سیاتیک
چند نمونه از آزمایشات بالینی برای سیاتیک عبارتند از:
- تست راست کردن مستقیم پا (SLR): در این تست، بیمار به پشت خوابیده و به طور جداگانه هر یک از پاها را بلند می کند، در حالی که پای دیگر صاف یا از زانو خم شده است. احساس درد هنگام بلند کردن پای آسیب دیده، معمولا نشان دهنده سیاتیک است.
- تست خم به جلو (Slump): در این آزمایش، بیمار به صورت عمودی می نشیند و دست های خود را پشت کمر قرار می دهد. سپس بیمار از مفصل لگن به جلو خم می شود (خم می شود). گردن را خم کرده و چانه را به سینه می چسباند و تا جایی که ممکن است یک زانو را صاف نگه می دارد. اگر در این حالت درد رخ دهد، ممکن است سیاتیک وجود داشته باشد.
با این حال، این آزمایشات ممکن است تنها زمانی کارآمد باشند که عصب سیاتیک در هر نقطه ای از مسیر خود، به دلیل بیرون زدگی دیسک، تحت فشار مکانیکی قرار گیرد. سایر علل سیاتیک مانند التهاب یا تحریک شیمیایی عصب ممکن است در این آزمایشات باعث درد نشود.
سابقه پزشکی
موارد زیر که مرتبط به سابقه پزشکی بیمار است توسط پزشک بررسی میشود:
- شروع درد و سایر علائم
- نوع، ماهیت و مدت درد
- ضربه یا آسیب به ناحیه کمر یا لگن
- بروز اسپاسم یا گرفتگی عضلات در ناحیه لگن
- کاهش قدرت عضلات پا
اگر پزشک به سیاتیک مشکوک شود، تصویربرداری پزشکی یا آزمایشات بلوک عصبی تشخیصی را تجویز می‌کند. این آزمایشات برای تأیید علت سیاتیک استفاده می شود.
تصویربرداری پزشکی یا تزریقات تشخیصی به تشخیص جراحی یا سایر درمان های تهاجمی کمک می‌کند.
آزمایشات تصویربرداری برای سیاتیک
آزمایشات تصویربرداری که در تشخیص علت سیاتیک استفاده می‌شوند عبارتند از:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): اسکن MRI به پزشک اجازه می دهد عصب سیاتیک، بافت های نرم اطراف و کپسول های مفصل وجهی را مشاهده کند. تومورها، التهاب مفصل وجهی و دیسک های بیرون زده که روی ریشه های عصبی تاثیر می گذارند نیز ممکن است در اسکن MRI دیده شوند.
- دیسکوگرام: تست دیسکوگرام برای تعیین مشکل در دیسک بین مهره ای مفید است. گاهی تزریق ماده‌ای خاص به بافت‌ها به پزشک در مشاهده مشکلاتی مانند برآمدگی یا بیرون زدگی دیسک در اسکن تصویربرداری پزشکی (مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری) کمک می‌کند.
دیسکوگرام همچنین ممکن است در شناسایی درد عصب سیاتیک ناشی از عوامل شیمیایی مفید باشد.
تزریق بلوک تشخیصی عصب برای سیاتیک
تزریقات بلوک عصبی به عنوان روشی دقیق و موثر در تشخیص درد عصب سیاتیک در نظر گرفته می شود.
- در این روش، یک محلول بی حسی برای بی حس کردن دردی که توسط عصب سیاتیک منتقل می شود، در اطراف ریشه (های) عصب سیاتیک تزریق می گردد.
- این تزریق تحت هدایت فلوروسکوپی (تصویربرداری زنده با اشعه ایکس)، سونوگرافی یا توموگرافی کامپیوتری (CT) انجام می شود. این تکنیک ها به پزشک اجازه می دهند تا سوزن را به محل دقیق مورد نظر برای تزریق دارو هدایت کند.
اگر پس از تزریق، فرد احساس بهبودی از درد داشته باشد، ممکن است سیاتیک تایید شود.
مانند هر روش تزریقی دیگری، تزریقات بلوک تشخیصی عصب نیز با خطرات کمی مانند خونریزی، آسیب عصبی و آسیب بافت نخاع همراه است.
پس از تشخیص علت سیاتیک، یک برنامه درمانی مناسب برای وضعیت خاص بیمار طراحی می شود. برای درمان سیاتیک از روش های غیر جراحی و جراحی استفاده میشود.
