اگرچه زانتلاسما ممکن است برای بسیاری از افراد نامی نا آشنا باشد، اما به دلیل تاثیر آن بر ظاهر و سلامت بالقوه فرد، بررسی آن اهمیت زیادی دارد. در این مقاله قصد داریم با پرداختن به ماهیت زانتلاسما، علل، علائم و گزینه های درمانی آن، درک جامعی از این عارضه برای شما مخاطبان گرامی فراهم آوریم.
زانتلاسما چیست؟
زانتلاسما توده های زرد رنگی هستند که روی پلک ها، به خصوص در گوشه داخلی چشم ایجاد می شوند.
این توده ها خوش خیم هستند و به طور کلی خطرناک نیستند، اما می توانند از نظر زیبایی ناخوشایند باشند.
علائم زانتلاسما
علائم اصلی زانتلاسما اغلب با ظاهر آنها مشخص می شود:
- ایجاد لکه ها یا برآمدگی های زرد رنگ روی پوست، بخصوص اطراف چشم. این لکه ها معمولا نرم و صاف هستند، اما می توانند از نظر اندازه (از چند میلی متر تا چند سانتی متر) و شکل (گرد، بیضی، یا نامنظم) بسیار متفاوت باشند.
- فاقد درد: برخلاف برخی دیگر از بیماری های پوستی، زانتلاسما معمولا هیچ گونه درد یا ناراحتی فیزیکی ایجاد نمی کند.
با وجود اینکه زانتلاسما از لحاظ فیزیکی آزار دهنده نیست، اما به دلیل قرار گرفتن روی صورت، می تواند بر اعتماد به نفس و زیبایی فرد تاثیر منفی بگذارد و منجر به احساس خجالت یا ناراحتی شود.
در برخی موارد، افراد مبتلا به زانتلاسما ممکن است علائم دیگری هم تجربه کنند، مانند:
- قرمزی یا التهاب پلک‌ها
- خارش یا سوزش پلک‌ها
- مشکل در بستن پلک‌ها
اگر متوجه هر گونه لکه یا برآمدگی زرد رنگ روی پلک‌های خود شدید، به خصوص اگر با گذشت زمان بزرگتر یا برجسته تر شدند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند در مدیریت این عارضه و کاهش نگرانی‌های مربوط به ظاهر آن موثر باشد.
علت زانتلاسما
علت دقیق زانتلاسما هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما اغلب با سطح بالای کلسترول یا سایر چربی‌‌ها (لیپیدها) در خون مرتبط است. عواملی که ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند عبارتند از:
- کلسترول بالا: شایع ترین علت زانتلاسما، بالا بودن سطح کلسترول خون، به خصوص کلسترول بد (LDL) است.
- تری گلیسیرید بالا: تری گلیسیرید نوعی چربی است که در خون یافت می شود. بالا بودن سطح تری گلیسیرید می تواند خطر ابتلا به زانتلاسما را افزایش دهد.
- بیماری های کبدی: برخی از بیماری های کبدی می توانند باعث تجمع چربی در خون و در نتیجه ایجاد زانتلاسما شوند.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر ابتلا به زانتلاسما هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی زانتلاسما دارید، احتمال ابتلا به آن بیشتر است.
- چاقی: افراد چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به زانتلاسما هستند.
- فشار خون بالا: افراد مبتلا به فشار خون بالا بیشتر در معرض خطر ابتلا به زانتلاسما هستند.
- بیماری های پانکراس: برخی از بیماری های پانکراس می توانند باعث افزایش سطح چربی خون و در نتیجه ایجاد زانتلاسما شوند.
- مصرف برخی داروها: مصرف برخی داروها مانند استروئیدها می تواند خطر ابتلا به زانتلاسما را افزایش دهد.
در برخی موارد، ممکن است علت زانتلاسما مشخص نباشد. زانتلاسما می‌تواند در افراد در هر سنی رخ دهد، اما در میانسالی و بزرگسالان شایع‌تر است.
درمان زانتلاسما
روش درمان زانتلاسما به عوامل زیر بستگی دارد:
- اندازه و تعداد لکه ها
- محل لکه ها
- علت ایجاد زانتلاسما
- ترجیح بیمار
در برخی موارد، ممکن است نیازی به درمان نباشد. به عنوان مثال، اگر لکه‌ها کوچک باشند، در ناحیه‌ای نامشخص قرار داشته باشند و هیچ گونه ناراحتی ایجاد نکنند، می توان آنها را بدون درمان رها کرد.
با این حال، اگر به دنبال درمان هستید، گزینه های مختلفی در دسترس است:
1. درمان دارویی
- داروهای کاهنده کلسترول: اگر زانتلاسما به دلیل بالا بودن سطح کلسترول ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است داروهای کاهنده کلسترول مانند استاتین ها را تجویز کند.
- داروهای ضدالتهابی: در برخی موارد، ممکن است از داروهای ضدالتهابی مانند کرم کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب و قرمزی لکه ها استفاده شود.
2. درمان های موضعی
- کرم ترتینوئین: کرم ترتینوئین (رتین-A) می تواند به کاهش اندازه لکه ها کمک کند.
- کرایوتراپی: در این روش، لکه ها با نیتروژن مایع منجمد می شوند.
- لیزر درمانی: لیزر می تواند برای از بین بردن لکه ها استفاده شود.
3. جراحی
- جراحی الکتروکوتر: در این روش، از الکتروکوتر برای سوزاندن لکه ها استفاده می شود.
- جراحی با چاقو: در این روش، لکه ها با چاقو جراحی برداشته می شوند.
ذکر این نکته ضروری است که در حالی که روش های درمانی ذکر شده می توانند به طور موثر زانتلاسما را از بین ببرند، اما همچنان خطر بروز عوارضی مانند جای زخم یا تغییر رنگ پوست در ناحیه تحت درمان وجود دارد. بنابراین، قبل از انجام هرگونه درمانی، مشورت با متخصص پوست یا پزشک متخصص و بررسی دقیق مزایا و معایب هر روش درمانی بسیار مهم است. پزشک می تواند با توجه به شرایط فرد، بهترین و کم خطرترین روش را برای درمان زانتلاسما پیشنهاد دهد.
