کنه های صورت، انگل های ریزی هستند که در فولیکول های مو زندگی می کنند.
این کنه ها که با نام علمی Demodex folliculorum) D. folliculorum) نیز شناخته می شوند، موجودات میکروسکوپیکی شبیه کنه هستند. کنه های دمودکس با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. آنها در فولیکول های موی پوست شما، به ویژه در اطراف پلک ها و مژه ها زندگی می کنند و از سلول های مرده پوست و چربی تغذیه می کنند. Demodex brevis) D. brevis) نوع دوم این کنه ها است که معمولا روی پوست نازک و چروکیده زندگی می کند.
تحقیقات نشان می دهد که با افزایش سن، تقریباً در 100٪ از بزرگسالان، کنه های صورت وجود دارند.
این مقاله به علائم و عوارض ناشی از رشد بیش از حد کنه های صورت، چگونگی تشخیص و درمان آنها و همچنین راه های کنترل این موجودات می پردازد.
دمودیکوزیس چیست؟
دمودیکوزیس، وضعیتی است که در اثر هجوم کنه های صورت ایجاد می شود. این عارضه باعث ایجاد برجستگی های سفید ریز، مشابه جوش‌های سر سفید، به همراه قرمزی و خارش می‌شود. دمودیکوزیس زمانی ایجاد می شود که کنه های صورت به سرعت تکثیر پیدا کنند و سیستم ایمنی بدن شما نتواند آنها را کنترل کند.
انواع کنه های دمودکس
دو نوع شناخته شده از کنه های دمودکس در انسان وجود دارد: D. folliculorum و D. brevis. نحوه شیوع و مناطقی که تحت تأثیر قرار می دهند تا حدودی باهم متفاوت است.
۱. کنه های D. Folliculorum
این کنه ها معمولا فقط روی صورت، به خصوص اطراف پلک ها و مژه ها ظاهر می شوند. علاوه بر کنه های صورت، ممکن است آنها را با نام کنه های مژه نیز بشناسید.
۲. کنه های D. Brevis
کنه های D. brevis معمولا روی پوست نازک و چروکیده زندگی می کنند. این مناطق شامل آرنج، زانو، تیغه های شانه، اطراف آلت تناسلی و زیر سینه ها می شود. طول آنها کمی کوتاه تر از D. folliculorum است، به طوری که طولشان حدود 0.2 تا 0.3 میلی متر (میلی متر) در مقایسه با 0.3 تا 0.4 میلی متر است.
کنه های صورت در کودکان زیر 5 سال نادر هستند، احتمالا به این دلیل که پوست آنها برای تغذیه کنه ها چربی کافی ندارد.
کنه های صورت فقط می توانند روی پوست انسان زنده بمانند. در حالی که آنها معمولاً داخل فولیکول مو باقی می مانند، شب ها برای جفت گیری به سطح پوست بیرون می آیند. سپس ماده ها درون پوست شما تونل حفر می کنند و تخم های خود را یک تا پنج میلی متر زیر سطح پوست می گذارند.
دوره رشد از تخم تا بزرگسالی حدود دو هفته طول می کشد و طول عمر آنها حدود یک تا دو ماه است.
پژوهشگران بر این باورند که انواع دیگری از کنه های دمودکس وجود دارد، اما در میان 140 گونه کنه، این دو گونه تنها شناخته شده هایی هستند که روی انسان تأثیر می گذارند. آنها ممکن است بسته به موقعیت جغرافیایی کمی متفاوت باشند.
علائم دمودیکوزیس
از آنجایی که کنه های صورت موجودات بسیار ریزی هستند، معمولا کنه های دمودکس قابل مشاهده روی صورت وجود ندارد. سطوح طبیعی کنه های صورت هیچ گونه علائمی ایجاد نمی کنند. با این حال، دمودیکوزیس می تواند باعث علائم شود.
علائم دمودیکوزیس می تواند به سرعت، حتی در طول یک شب، ظاهر شوند. ممکن است متوجه ناحیه ای از جوش های سر سفید کوچک شبیه آکنه در اطراف چشم ها یا بینی خود شوید.
علائم دیگر عبارتند از:
- خشکی
- خارش، پوسته پوسته شدن پوست
- قرمزی و تحریک
- چرک سفید یا قرمز
- جوش های شبیه آکنه
- زخم های ناشی از خاراندن
- خطوط (حفره های ایجاد شده توسط کنه) روی صورت
- اگزما
- ریزش مژه
- التهاب چشم
- کاهش بینایی
عوارض دمودیکوزیس
دمودیکوزیس به طور معمول به راحتی درمان می شود و بعد از آن عوارض دیگری ایجاد نمی کند. اما در صورت عدم درمان، گاهی اوقات می تواند منجر به مشکلات پوستی مانند موارد زیر شود:
- روزاسه: یک بیماری پوستی که باعث التهاب، قرمزی و چرک سفید روی صورت می شود.
- بلفاریت: التهاب پلک ها که باعث قرمزی و اشک ریزش می شود.
- درماتیت: پوست حساس و تحریک شده با علائمی مانند قرمزی، خارش و درد.
افراد مبتلا به روزاسه به طور معمول کنه های بیشتری روی صورت خود دارند. محققان در این باره در حال تحقیق هستند که آیا دمودیکوزیس باعث روزاسه می شود یا نتیجه آن است.
دمودیکوزیس ممکن است علائم آکنه، اگزما، روزاسه و درماتیت را شدیدتر کند.
علل ایجاد دمودیکوزیس
کنه های صورت موجودات میکروسکوپی هستند که در فولیکول های موی صورت شما زندگی می کنند. آنها از سلول های مرده پوست و چربی تغذیه می کنند. آنها معمولا هیچ گونه علائمی ایجاد نمی کنند مگر اینکه بیش از حد رشد کنند (دمودیکوزیس). این امر باعث ایجاد برجستگی های سفید ریز و خشکی، خارش، پوسته پوسته شدن، تحریک پوست با زخم های شبیه آکنه می شود. رشد بیش از حد درمان نشده می تواند منجر به ایجاد یا بدتر شدن سایر مشکلات پوستی شود.
چه عواملی باعث ایجاد کنه های صورت می شود؟
کنه های صورت بخشی طبیعی از پوست سالم هستند. آنها می توانند از طریق تماس نزدیک، مانند خوابیدن در یک تخت مشترک، از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. اما احتمال انتقال آنها بیشتر در زمان تماس مستقیم صورت ها، مانند بوسیدن، است.
سیستم ایمنی بدن به طور معمول قادر است تعداد کنه های صورت روی پوست را کنترل کند. زمانی که سیستم ایمنی بدن به درستی کار نکند، کنه های صورت فرصت تکثیر و گسترش پیدا می کنند.
عوامل خطر
برخی از افراد نسبت به دیگران در معرض خطر بیشتری برای رشد بیش از حد کنه های صورت قرار دارند.
این موارد شامل افرادی با شرایطی است که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد، مانند HIV یا ایدز.
داروهایی مانند شیمی درمانی یا استروئیدهای موضعی نیز می توانند پاسخ ایمنی را مختل کنند و خطر رشد بیش از حد کنه ها را افزایش دهند.
سایر عوامل خطر برای دمودیکوزیس عبارتند از:
- سن: دمودیکوزیس به طور معمول قبل از 40 سالگی ظاهر نمی شود و در افراد مسن بسیار شایع تر است.
- جنسیت: مردان بیولوژیکی نسبت به زنان بیولوژیکی بیشتر در معرض رشد بیش از حد D. folliculorum یا D. brevis قرار دارند.
تشخیص دمودیکوزیس
نیازی نیست برای کنه های صورت به پزشک مراجعه کنید، مگر اینکه علائمی داشته باشید.
پزشک شما ممکن است بر اساس ظاهر پوست شما بتواند کنه های صورت را تشخیص دهد. دمودیکوزیس اغلب باعث ایجاد درخشش سفیدی روی پوست می شود که به عنوان “برف دمودکس” شناخته می شود.
اگر در حال بررسی رشد بیش از حد کنه های صورت هستید، پزشک شما ممکن است به آرامی سلول های پوست را از قسمت چرب پوست، مانند اطراف بینی یا دهان – که محل مناسبی برای تغذیه کنه های صورت است – جدا کند. روش جایگزین، برداشتن مقداری از بافت در روشی به نام “بیوپسی استاندارد سطح پوست” (SSSB) است.
سپس نمونه ها زیر میکروسکوپ بررسی می شوند و تعداد کنه ها شمارش می شود تا مشخص شود که آیا تعداد آنها از حد نرمال بیشتر است یا خیر.
چگونه از شر کنه های صورت خلاص شویم؟
استراتژی‌های مراقبت شخصی مانند لایه برداری و راه‌حل‌های بدون نسخه مانند روغن درخت چای، پیشنهادات رایج برای خلاص شدن از شر کنه‌های صورت هستند. موارد جدی‌تر ممکن است نیاز به نسخه پزشک داشته باشند. با این حال، توجه داشته باشید که در صورت عدم رشد بیش از حد، واقعاً به درمان نیاز ندارید.
حتی در صورت رشد بیش از حد، حساسیت پوست صورت می‌تواند حذف کنه‌ها را به چالش بکشد. پزشک شما می‌تواند به شما در مورد اینکه از کجا شروع کنید راهنمایی کند.
مراقبت شخصی
شما می توانید کارهایی را در خانه برای کمک به درمان و پیشگیری از دمودیکوزیس انجام دهید:
- شستن مو و مژه ها به طور روزانه با شامپوی ملایم.
- استفاده از یک پاک کننده برای صورت دو بار در روز.
- اجتناب از محصولات مراقبت شخصی با پایه روغنی/چرب.
- لایه برداری منظم برای حذف سلول های مرده.
- تا حد امکان از خاراندن یا مالش صورت خودداری کنید.
گزینه های بدون نسخه
گزینه‌های بدون نسخه (OTC) زیادی برای درمان دمودیکوزیس در خانه وجود دارد:
- روغن درخت چای: طبق تحقیقات سال ۲۰۲۰، بهترین درمان عمومی است.
- پرمترین موضعی: با استفاده به مدت دو هفته می تواند تعداد کنه ها را کاهش دهد
- دستمال مرطوب کننده Cliradex: حاوی 4-ترپینئول، جزء اصلی روغن درخت چای؛ به مدت شش تا هشت هفته دور چشم استفاده شود.
داروهای تجویزی
در موارد جدی تر، پزشک می تواند برای خلاص شدن از کنه های صورت دارو تجویز کند. تنها در صورتی که علائم رشد بیش از حد باشد درمان مستقیم انجام می‌شود. پزشک شما می‌تواند به شما در انتخاب درمانی با کمترین عوارض جانبی کمک کند.
- مترونیدازول: این آنتی بیوتیک ممکن است با کند کردن حرکت کنه ها و حتی احتمالاً کشتن آنها کمک کند. مترونیدازول به صورت قرص خوراکی و کرم موضعی وجود دارد. عوارض جانبی احتمالی قرص ها شامل تهوع، استفراغ، اسهال و درد معده است.
- کراتان (کروتامیتون): این کرم موضعی برای درمان کنه ها و خارش استفاده می شود. باید بعد از شستن صورت استفاده شود و پس از استفاده ممکن است سوزش پوستی خفیف رخ دهد.
- استرومکتول: این قرص خوراکی برای کنه های صورت که به سایر درمان ها پاسخ نمی دهند قابل استفاده است. این دارو بیشتر در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف استفاده می شود. عوارض جانبی احتمالی شامل سرگیجه، تهوع و استفراغ است.
- اکسدِموی (لتیلانر): این قطره چشمی یک ضد انگل است که توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان بلفاریت دمودکس تایید شده است.
درمان برای رشد بیش از حد کنه های صورت می تواند شامل شستن صورت، مو و مژه ها و لایه برداری منظم باشد. همچنین برخی گزینه های بدون نسخه، از جمله روغن درخت چای، ممکن است مفید باشند. در برخی موارد ممکن است داروهای تجویزی مانند مترونیدازول و استرومکتول ضروری باشند.
چگونه از گسترش کنه های صورت جلوگیری کنیم؟
اگرچه فرض بر این است که همه بزرگسالان کنه های صورت دارند، اما در صورت رشد بیش از حد آنها، بهتر است از انتقال آنها به شخص دیگری جلوگیری کنید.
شما می توانید این کار را با موارد زیر انجام دهید:
- با شستن دو بار در روز صورت خود، چربی اضافی پوست خود را از بین ببرید.
- هرگز لوازم آرایش یا محصولات صورت خود را با شخص دیگری به اشتراک نگذارید.
- وسایل مشترک مانند ملحفه و حوله را به طور مرتب بشویید.
خلاصه
کنه های صورت موجودات میکروسکوپیکی هستند که در فولیکول های موی صورت شما زندگی می کنند و از سلول های مرده پوست تغذیه می کنند. آنها معمولا قابل توجه نیستند اما گاهی اوقات بیش از حد تکثیر پیدا می کنند و باعث ایجاد جوش های سفید ریز، خارش دار و حتی دردناک می شوند.
کنه ها از طریق تماس نزدیک مسری هستند. سیستم ایمنی ضعیف می تواند به آنها اجازه دهد تا از کنترل خارج شوند.
آنها از طریق نمونه برداری پوست یا بیوپسی تشخیص داده می شوند. شستشوی اضافی، روغن درخت چای، محصولات موضعی یا داروهای تجویزی ممکن است برای خلاص شدن از شر شیوع آنها استفاده شود.
برای جلوگیری از عود یا گسترش آنها، سعی کنید صورت خود را لمس نکنید، به طور مرتب بشویید و محصولات صورت خود را با کسی به اشتراک نگذارید. لایه برداری نیز ممکن است مفید باشد زیرا سلول های مرده پوست را که کنه ها از آنها تغذیه می کنند از بین می برد.
سوالات متداول
۱. کنه های صورت از کجا می آیند؟
اعتقاد بر این است که کنه های صورت (Demodex folliculorum یا Demodex brevis) در فولیکول های موی تمام بزرگسالان زندگی می کنند. آنها می توانند از طریق تماس نزدیک بین افراد منتقل شوند، اما این احتمال در تماس مستقیم صورت با صورت، مانند بوسیدن، بیشتر است.
آیا کنه های صورت باعث آکنه می شوند؟
در اکثر موارد، کنه های صورت باعث آکنه نمی شوند. با این حال، فراوانی آنها که منجر به دمودیکوزیس می شود، می تواند باعث بدتر شدن علائم آکنه شود. این همچنین می تواند باعث شود پوست خشک، خارش دار، پوسته پوسته و تحریک شود.
