کهیر، بثوراتی برجسته و خارش‌دار روی پوست، اغلب واکنش آلرژیک به غذا، دارو یا موادی است که با آنها تماس داشته‌اید. این بثورات می‌توانند به سرعت ظاهر و ناپدید شوند (کهیر حاد) یا برای هفته‌ها یا ماه‌ها باقی بمانند (کهیر مزمن). خوشبختانه، درمان‌های موثری برای تسکین خارش و رفع کهیر وجود دارد، از جمله آنتی‌هیستامین‌ها و استروئیدها.
نگاه کلی به کهیر
کهیر چیست؟
جوش‌های قرمز رنگ و خارش‌دار که به عنوان کهیر شناخته می‌شوند، تورم‌هایی هستند که روی سطح پوست ظاهر می‌شوند. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به ماده‌ای که به آن حساسیت دارید (آلرژن) واکنش نشان می‌دهد. آلرژن‌ها پروتئین‌هایی هستند که معمولاً بی‌ضرر هستند، اما در افراد مبتلا به آلرژی، سیستم ایمنی بدن آنها را به عنوان مهاجم شناسایی می‌کند و به آنها حمله می‌کند.
کهیر به طور معمول با خارش شدید همراه است، اما ممکن است احساس سوزش یا گزگز نیز داشته باشید. این برجستگی‌ها می‌توانند در اندازه‌های مختلف ظاهر شوند، از کوچک‌تر از نوک انگشت تا به بزرگی یک بشقاب. نوع مزمن این عارضه کهیر مزمن (Urticaria) نامیده می‌شود.
گاهی اوقات، برجستگی‌های کهیر به هم می‌پیوندند و لکه‌های بزرگتر و مسطحی به نام پلاک را تشکیل می‌دهند. کهیر معمولاً طی 24 ساعت ناپدید می‌شود، اما ممکن است چند روز یا بیشتر طول بکشد.
انواع کهیر
- کهیر حاد (Acute Urticaria): به کهیری گفته می‌شود که مدت زیادی طول نمی‌کشد (کمتر از شش هفته).
- کهیر مزمن (Chronic Urticaria): به کهیری گفته می‌شود که حداقل دو بار در هفته و به مدت بیش از شش هفته ظاهر شود.
- کهیر مزمن خودبخودی (Chronic, Spontaneous Urticaria): نامی برای کهیر مزمنی است که علت مشخصی ندارد. نام قدیمی‌تر این عارضه، کهیر مزمن ایدیوپاتیک (Chronic Idiopathic Urticaria) است.
- کهیر فیزیکی (Physical Urticaria) یا کهیر القایی (Inducible Urticaria) نیز وجود دارد. این نوع کهیر ممکن است با سرما، گرما یا نور خورشید ظاهر شود. برخی افراد نیز نسبت به ارتعاش یا فشار، ورزش یا تعریق واکنش نشان می‌دهند. کهیر فیزیکی معمولاً ظرف یک ساعت پس از قرار گرفتن در معرض محرک ظاهر می‌شود. این نوع کهیر نیز می‌تواند مزمن باشد.
تفاوت کهیر با راش چیست؟
راش یک عارضه‌ی پوستی است که شامل تغییرات غیرعادی پوست مانند لکه‌ها، تورم، خارش یا قرمزی می‌شود. کهیر نوعی راش است، اما همه راش‌ها کهیر نیستند. راش می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد در حالی که کهیر یک واکنش آلرژیک است.
چه کسانی به کهیر مبتلا می‌شوند؟
هر کسی ممکن است دچار کهیر شود. افرادی که به انواع آلرژن‌ها حساسیت دارند، بیشتر در معرض ابتلا به کهیر هستند. برخی افراد که حساسیت خاصی ندارند نیز ممکن است یک یا چند بار در طول زندگی خود کهیر را تجربه کنند.
به نظر می‌رسد بین کهیر حاد و بیماری‌هایی مانند آسم، رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی ناشی از حساسیت) و درماتیت آتوپیک (اگزما) به ویژه در کودکان ارتباط وجود دارد. همچنین ممکن است در دوره‌های استرس شدید دچار کهیر شوید.
شیوع کهیر چقدر است؟
حدود 20 درصد از جمعیت حداقل یک بار در زندگی خود دچار کهیر می‌شوند. همچنین 1 تا 3 درصد از جمعیت به کهیر مزمن مبتلا هستند.
علائم و دلایل کهیر
علائم کهیر حاد چیست؟
ظاهر کهیر در افراد مختلف و شرایط متفاوت می‌تواند متغیر باشد. کهیر می‌تواند در هر جای بدن شما ظاهر شود. علائم کهیر حاد عبارتند از:
- برجستگی‌های برآمده یا برآمدگی روی پوست. ممکن است این برآمدگی‌ها روی پوست‌های روشن‌تر، قرمز به نظر برسند.
- کهیر با فشار سفید می‌شود (هنگام فشار دادن مرکز کهیر، رنگ آن به رنگ پریده درمی‌آید).
- خارش پوست
- تورم زیر پوست که باعث پف کردن (آنژیوادم) می‌شود.
- همچنین ممکن است با تورم دردناک لب‌ها، چشم‌ها و داخل گلو همراه باشد.
علائم کهیر مزمن چیست؟
از بسیاری جهات، کهیر مزمن و حاد ممکن است شبیه هم به نظر برسند: آنها می‌توانند به صورت برآمدگی‌های خارش‌دار، متورم و برجسته‌ای باشند که با فشار دادن مرکزشان، رنگ آنها روشن‌تر می‌شود. با این حال، کهیر مزمن می‌تواند:
- تغییر اندازه و شکل دهد.
- در طول دوره‌های طولانی‌مدت، حتی ماه‌ها یا سال‌ها، حداقل هر چند روز یکبار ظاهر و ناپدید شود.
- همراه با گرما، ورزش یا استرس ایجاد شود.
علت‌های کهیر
علل کهیر حاد
کهیر می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. شایع‌ترین علت، واکنش آلرژیک به چیزی است که با آن تماس داشته‌اید، مانند غذا، دارو یا نیش حشرات.
در واکنش آلرژیک، سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه یک ماده بی‌ضرر را به عنوان یک تهدید تلقی می‌کند. این امر باعث آزاد شدن هیستامین و سایر مواد شیمیایی از سلول‌های ایمنی به نام ماست سل می‌شود. هیستامین رگ‌های خونی را گشاد کرده و باعث نشت مایعات به داخل پوست می‌شود که منجر به تورم، قرمزی و خارش می‌شود.
علاوه بر آلرژی، دلایل دیگری نیز می‌توانند باعث ایجاد کهیر شوند. برخی از این موارد عبارتند از عفونت، استرس یا فشار فیزیکی روی پوست.
در بسیاری از موارد، پزشکان قادر به شناسایی علت دقیق کهیر نیستند.
علل کهیر مزمن
برخلاف کهیر حاد، کهیر مزمن معمولاً ناشی از آلرژی نیست. این نوع کهیر ممکن است به دلیل عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، یا در نتیجه سایر بیماری‌های زمینه‌ای مانند لوپوس ایجاد شود. گاهی اوقات پزشکان قادر به کشف علت دقیق آن نمی‌شوند. در این موارد، کهیر مزمن را ایدیوپاتیک یا خودبخودی می‌نامند.
کهیر مزمن برای مدت طولانی باقی می‌ماند اما معمولاً دائمی نیست. این عارضه می‌تواند آزاردهنده باشد، اما خطرناک نیست.
آیا کهیر مسری است؟
برخلاف برخی از بیماری‌های پوستی دیگر، کهیر مسری نیست. اما اگر در اثر تماس با شیره‌ی گیاهی مانند پیچک سمی دچار کهیر شوید، تا زمانی که آن ماده‌ی حساسیت‌زا را از پوست خود پاک نکنید، می‌توانید محصول گیاه آلرژی‌زا را به دیگران منتقل کنید.
تشخیص کهیر
کهیر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما می‌تواند با مشاهده پوست، کهیر و آنژیوادم را تشخیص دهد. تست‌های آلرژی می‌توانند به شناسایی محرک واکنش آلرژیک کمک کنند، اما این موضوع عمدتاً برای کهیر حاد صدق می‌کند. دانستن علت کهیر به شما کمک می‌کند تا از آلرژن‌ها و بروز مجدد آن جلوگیری کنید. تست‌های آلرژی برای تشخیص کهیر شامل موارد زیر است:
- تست پوستی: در طول این تست، پزشک نمونه‌هایی از آلرژن‌های مختلف را روی پوست شما قرار می‌دهد. اگر پوست شما در ناحیه تماس قرمز یا متورم شود، به آن ماده حساسیت دارید. این نوع تست آلرژی را تست خراش پوستی نیز می‌نامند. تست پوستی معمولاً برای کهیر مزمن انجام نمی‌شود.
- آزمایش خون: آزمایش خون به دنبال آنتی‌بادی‌های خاصی در خون شما می‌گردد. بدن برای مبارزه با آلرژن‌ها، آنتی‌بادی تولید می‌کند. اگر بدن شما آنتی‌بادی‌های زیادی تولید کند، ممکن است دچار کهیر و تورم شوید.
کنترل و درمان کهیر
چگونه کهیر درمان یا کنترل می‌شود؟
در اغلب موارد، کهیر بدون درمان برطرف می‌شود. با این حال، پزشک شما ممکن است داروها و مراقبت‌های خانگی را برای بهبود حال شما و کاهش احتمال ابتلای مجدد به کهیر توصیه کند. درمان‌های کهیر شامل موارد زیر است:
- داروهای آلرژی: داروهایی به نام آنتی‌هیستامین‌ها اثرات هیستامین را مسدود می‌کنند. این داروها را می‌توان به صورت خوراکی (مصرف قرص) یا موضعی (استفاده روی پوست) مصرف کرد. آنتی‌هیستامین‌ها خارش ناشی از کهیر را تسکین می‌دهند و باعث رفع یا کاهش شدت واکنش‌های آلرژیک می‌شوند. برخی از آنتی‌هیستامین‌ها مانند دیفن‌هیدرامین (بنادریل®) به سرعت اثر می‌کنند. پزشک شما با توجه به شدت کهیر، ممکن است آنتی‌هیستامین‌های مصرف روزانه مانند لوراتادین (کلاریتین®)، فکسوفنادین (آلرگرا®)، ستیریزین (زیرتک®) یا لووستیریزین (زایزال®) را توصیه کند.
- تزریق: در موارد کهیر مزمن مقاوم به درمان، پزشک شما ممکن است تزریق ماهانه داروهایی را برای شما تجویز کند که واکنش‌های آلرژیک را مسدود می‌کنند. افراد مبتلا به آلرژی شدید، IgE زیادی تولید می‌کنند. این تزریق‌ها مانع از تولید IgE توسط سیستم ایمنی بدن می‌شوند.
- درمان‌های خانگی: برای تسکین کهیر می‌توانید از حمام یا دوش آب سرد، پوشیدن لباس گشاد و کمپرس سرد استفاده کنید. کرم‌های هیدروکورتیزون یا آنتی‌هیستامین بدون نسخه (OTC) می‌توانند خارش و تورم را تسکین دهند.
- استروئیدهای خوراکی: کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون می‌توانند علائم کهیر را در مواردی که به آنتی‌هیستامین‌ها یا استروئیدهای موضعی پاسخ نمی‌دهند، تسکین دهند.
- آدرنالین: واکنش‌های آلرژیک حاد شدید می‌توانند منجر به وضعیتی تهدید کننده به نام آنافیلاکسی شوند. علائم آن شامل کهیر، تورم صورت، دهان یا گلو، تنگی نفس، خس خس سینه، استفراغ و افت فشار خون است. آنافیلاکسی یک وضعیت اورژانسی است و هر فردی که دچار چنین واکنشی می‌شود برای باز کردن مجرای تنفسی متورم به تزریق فوری اپی‌نفرین (EpiPen®) نیاز دارد.
عوارض کهیر
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید و بالقوه کشنده است که می‌تواند در عرض چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن مانند غذا، نیش حشرات یا دارو رخ دهد. این واکنش با تورم خطرناک مجاری تنفسی (گلو و ریه) شناخته می‌شود که می‌تواند منجر به انسداد تنفس و مرگ شود.
آنافیلاکسی اغلب ناشی از آلرژی شدید به غذاهایی مانند بادام زمینی، آجیل‌های درختی، غذاهای دریایی یا نیش زنبور و زنبور است.
در صورت بروز آنافیلاکسی، تزریق فوری اپی‌نفرین مانند اپی‌نفرین تزریقی (EpiPen® یا AUVI-Q®) ضروری است. اپی‌نفرین با باز کردن مجاری هوایی، افزایش فشار خون و کاهش کهیر و تورم، به مقابله با واکنش آلرژیک کمک می‌کند.
حتی پس از تزریق اپی‌نفرین، مراجعه فوری به اورژانس الزامی است، زیرا علائم آنافیلاکسی ممکن است با از بین رفتن اثر دارو دوباره ظاهر شوند. مراقبت‌های پزشکی تخصصی برای تضمین بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض بعدی ضروری است.
پیشگیری از کهیر
چگونه از کهیر حاد پیشگیری کنیم؟
پزشک شما می‌تواند با استفاده از نتایج تست‌های آلرژی، به شما در شناسایی موادی که باعث کهیر حاد می‌شوند کمک کند. هنگامی که عوامل محرک را بشناسید، می‌توانید از آنها اجتناب کنید. برخی اقداماتی که می‌توانید انجام دهید عبارتند از:
- حذف برخی از مواد غذایی از رژیم غذایی
- کاهش قرار گرفتن در معرض آلرژن‌های هوا
- استفاده از شوینده‌ها و صابون‌های بدون عطر و رنگ
- اجتناب از تغییرات شدید دما
- استراحت و دور شدن از استرس و فشار کاری شدید
- پوشیدن لباس‌های گشاد و سبک
برخی از این نکات می‌توانند در مورد کهیر مزمن نیز مفید باشند.
چگونه از کهیر مزمن پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از کهیر مزمن همیشه ممکن نیست. پزشک شما ممکن است قادر به شناسایی علت دقیق آن نباشد. همچنین ممکن است کهیر مزمن بخشی از یک بیماری زمینه‌ای بزرگتر باشد که سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
چشم‌انداز
چشم‌انداز افراد مبتلا به کهیر چگونه است؟
برای اکثر افراد، کهیر مشکلی جدی ایجاد نمی‌کند. کودکان اغلب بر آلرژی‌هایی که باعث کهیر می‌شوند غلبه می‌کنند.
واکنش‌های آلرژیکی مانند آنژیوادم در برخی افراد می‌توانند منجر به آنافیلاکسی – تورم شدید مجاری تنفسی و ریه – شوند. در صورت ابتلا به این وضعیت خطرناک، باید همیشه اپی‌نفرین تزریقی (EpiPen®) همراه خود داشته باشید و نحوه و زمان استفاده از آن را بدانید.
چه موقع در مورد کهیر با پزشک خود تماس بگیرم؟
در حالی که کهیر ممکن است بدون درمان برطرف شود، در صورت موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- کهیر یا تورم که بیش از یک هفته طول می‌کشد.
- برجستگی‌هایی که قرمز، متورم یا چرک‌دار به نظر می‌رسند (علائم عفونت).
- کهیرهای مکرر (هر چند ماه یکبار عود می‌کنند).
- خارش شدید که حتی مانع خواب می‌شود.
- علائم آنافیلاکسی، از جمله خس خس سینه، تنگی نفس یا استفراغ.
- تورم لب یا صورت.
سوالات متداول
چه مدت طول می‌کشد تا کهیر از بین برود؟
معمولا کهیر بعد از چند روز تا چند هفته برطرف می‌شود. با این حال، کهیر مزمن می‌تواند مدت بسیار طولانی‌تری طول بکشد. رفع کهیر مزمن ممکن است ماه‌ها یا حتی بیشتر طول بکشد.
آیا کهیر با کووید-۱۹ شایع است؟
کووید- ۱۹، مانند سایر عفونت‌ها، ممکن است با بثورات پوستی، از جمله کهیر همراه باشد.
جمع بندی
کهیر، جوش‌های قرمز و خارش‌دار پوستی، واکنش بدن شما به ماده‌ای است که به آن حساسیت دارید (آلرژن). این واکنش‌ها می‌توانند آزاردهنده باشند، اما معمولاً جدی نیستند.
ممکن است فقط کهیر، کهیر همراه با تورم یا فقط تورم را تجربه کنید. در بیشتر موارد، این واکنش‌ها طی 1 تا 2 روز خود به خود برطرف می‌شوند.
اگر مستعد ابتلا به این واکنش‌ها هستید، با پزشک خود در مورد انجام آزمایش برای شناسایی آلرژن‌ها صحبت کنید. با شناخت آلرژن‌ها، می‌توانید از آنها دوری کنید و در صورت بروز واکنش، درمان مناسب را دریافت کنید.
کهیر مزمن بیش از چند هفته طول می‌کشد و ممکن است بسیار طولانی‌تر باقی بماند. اگر درمان موثر نبود، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. حتی اگر علت کهیر مزمن شما مشخص نباشد، هنوز هم می‌توان آن را درمان کرد.
