گرفتگی کمر: علل، علائم و درمان

اسپاسم در عضلات کمر، یکی از مشکلات شایع کمردرد است. این گرفتگی ممکن است به صورت دردهای تیر کشنده خفیف یا انقباض‌های شدید بروز کند.

روش‌های درمانی خانگی مانند استفاده از کمپرس سرد و گرم، مصرف داروهای شل‌کننده عضلات، ماساژ، حرکات کششی و ورزش منظم می‌توانند به بهبود آن کمک کنند. 

با این حال، در برخی موارد، اسپاسم کمر می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد و نیاز به مراجعه فوری به پزشک داشته باشد.

گرفتگی کمر چیست؟

گرفتگی کمر انقباض ناگهانی و غیر ارادی عضلات کمر است که می تواند درد شدید و ناتوان کننده ای ایجاد کند. این گرفتگی ها می تواند در هر نقطه ای از کمر رخ دهد، اما بیشتر در قسمت پایین کمر اتفاق می افتد.

علت گرفتگی کمر

علل مختلفی برای گرفتگی عضلات کمر وجود دارد، از جمله:

• کشیدگی عضلات: کشیدگی بیش از حد عضلات کمر می تواند منجر به گرفتگی شود.
• فعالیت بیش از حد: انجام فعالیت های سنگین یا ناگهانی می تواند عضلات کمر را خسته کند و منجر به گرفتگی شود.
• کم آبی بدن: کمبود آب بدن می تواند تعادل الکترولیت ها را در بدن مختل کند و منجر به گرفتگی عضلات شود.
• مشکلات اسکلتی عضلانی: مشکلاتی مانند آرتریت، دیسک کمر و اسکولیوز می تواند خطر گرفتگی کمر را افزایش دهد.
• بارداری: تغییرات هورمونی و افزایش وزن در دوران بارداری می تواند منجر به گرفتگی کمر شود.
• داروها: برخی از داروها مانند داروهای مدر و استاتین ها می توانند عوارض جانبی گرفتگی عضلات داشته باشند.

علائم گرفتگی کمر

علائم گرفتگی کمر عبارتند از:

• درد ناگهانی و شدید در کمر
• سفتی عضلات کمر
• مشکل در حرکت دادن کمر
• اسپاسم عضلات کمر

درمان گرفتگی کمر

گرفتگی‌های کمر می توانند برای چند روز تا چند هفته طول بکشند و در زمان اسپاسم، عضله ممکن است سفت به نظر برسد یا حالت پیچ خورده زیر پوست پیدا کند.

دکتر بناونچر انگو، متخصص ستون فقرات از موسسه نخاع پریمیر، مراحل زیر را برای درمان و رفع گرفتگی کمر در خانه توصیه می‌کند:

۱. حمام آب گرم بگیرید

گرمای حمام، جریان خون را افزایش داده و باعث شل شدن عضلات می شود. خون شما مواد مغذی و عوامل رشد را به محل آسیب حمل می کند، بنابراین اگر به دلیل آسیب دچار اسپاسم شده اید، افزایش جریان خون از طریق حمام آب گرم ممکن است به بهبودی سریعتر شما نیز کمک کند.

جایگزین: به جای حمام آب گرم، می توانید از کمپرس گرم برای شل شدن عضلات کمر و افزایش جریان خون استفاده کنید.

۲. از کرم های موضعی بدون نسخه استفاده کنید

برای تسکین سریع درد، یک کرم موضعی بدون نسخه که برای مبارزه با دردهای عضلانی طراحی شده است همراه داشته باشید. این کرم ها اغلب حاوی ضدالتهاب ها، سالیسیلات ها یا لیدوکائین هستند.

• ضدالتهاب های رایج: منتول، اکالیپتوس و اسانس زمستان سبز
• سالیسیلات ها: ترکیباتی شبیه آسپرین
• لیدوکائین: یک بی حس کننده موضعی

کرم را به صورت لایه نازک و حداکثر سه یا چهار بار در روز استفاده کنید. مواد فعال موجود در کرم های موضعی می توانند به پوست نفوذ کرده و وارد جریان خون شوند و در نتیجه عوارض جانبی ایجاد کنند.

۳. الکترولیت مصرف کنید

الکترولیت ها مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم هستند. این مواد معدنی انقباضات عضلانی در سراسر بدن، از جمله قلب شما را کنترل می کنند. کمبود این مواد معدنی، چه به دلیل سوء تغذیه یا استرس، می تواند باعث اسپاسم شود.

• منابع غذایی الکترولیت: آووکادو، سیب زمینی، اسفناج، گوشت تازه و تخم مرغ سرشار از مواد معدنی هستند.
• راه حل ساده دیگر: نوشیدن آب با کمی نمک برای دریافت بیشتر الکترولیت ها است.

۴. عضله دردناک را ماساژ دهید

ماساژ ملایم عضله منقبض شده ممکن است به کاهش تنش، کشش عضله و شل شدن گرفتگی کمر کمک کند. همچنین می توانید به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، عضله را ماساژ دهید.

تفاوت دیسک کمر و گرفتگی عضلات کمر

دیسک کمر و گرفتگی عضلات کمر دو علت شایع کمردرد هستند. هرچند علائم آنها تا حدی مشابه است، اما تفاوت‌های مهمی نیز بین آنها وجود دارد که در تشخیص و درمان آنها نقش کلیدی دارد.

۱. محل درد:

• دیسک کمر: درد معمولاً در قسمت پایین کمر احساس می‌شود و ممکن است به پاها نیز منتشر شود.
• گرفتگی عضلات کمر: درد در عضلات کمر، معمولاً در یک نقطه خاص احساس می‌شود.

۲. نوع درد:

• دیسک کمر: درد می‌تواند تیز، سوزش‌دار یا تیرکشنده باشد و ممکن است با بی‌حسی، گزگز یا ضعف در پاها همراه باشد.
• گرفتگی عضلات: درد معمولاً به صورت انقباض ناگهانی و شدید عضله است که می‌تواند چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد.

۳.عوامل ایجاد کننده:

• دیسک کمر: فرسایش دیسک‌های بین مهره‌ای، آسیب‌های ناگهانی، بلند کردن اجسام سنگین و خم شدن ناگهانی.
• گرفتگی عضلات: کم‌آبی، عدم تعادل الکترولیتها، کشیدگی عضلات، خستگی عضلانی و قرار گرفتن در معرض سرما.

۴. درمان:

• دیسک کمر: درمان به شدت علائم و علت زمینه‌ای بستگی دارد و ممکن است شامل استراحت، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، فیزیوتراپی، تزریق اپیدورال یا جراحی باشد.
• گرفتگی عضلات: کشش عضلات، ماساژ، گرم کردن یا سرد کردن عضلات، مصرف مسکن‌ها و نوشیدن مایعات کافی.

پیشگیری از گرفتگی کمر

برای پیشگیری از گرفتگی کمر می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• گرم کردن قبل از ورزش: قبل از انجام فعالیت های ورزشی، حتماً عضلات کمر خود را گرم کنید.
• کشش عضلات بعد از ورزش: بعد از انجام فعالیت های ورزشی، حتماً عضلات کمر خود را کشش دهید.
• حفظ تناسب اندام: حفظ وزن سالم و تناسب اندام می تواند به کاهش فشار روی عضلات کمر کمک کند.
• نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی در طول روز به حفظ تعادل الکترولیت ها در بدن و جلوگیری از کم آبی بدن کمک می کند.
• استفاده از پوزیشن صحیح: هنگام نشستن، ایستادن و بلند کردن اجسام سنگین از پوزیشن صحیح استفاده کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• درد کمر شدید یا مداوم
• درد کمر همراه با تب، لرز یا بی حسی
• درد کمر که به پاها انتشار می یابد
• درد کمر که بعد از چند روز بهبود نمی یابد

پزشک می تواند با معاینه فیزیکی و انجام آزمایشات لازم، علت گرفتگی کمر را تشخیص دهد و برای درمان فوری گرفتگی کمر اقدامات مناسب را تجویز کند.

جمع بندی

بسیاری از ما در طول زندگی خود اسپاسم عضلانی را تجربه می کنیم، اما اگر به طور مرتب دچار گرفتگی کمر می شوید، ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشید. اغلب، گرفتگی های مکرر کمر ناشی از کشیدگی یا آسیب، ضعف عضلات یا بیماری های تخریب کننده است.

پزشک متخصص علاوه بر تجویز داروهای شل کننده عضلات برای تسکین فوری درد، به علت اصلی گرفتگی کمر شما نیز رسیدگی می کند.

سوالات رایج در مورد گرفتگی کمر

۱. انواع آمپول برای گرفتگی کمر کدامند؟

• شل کننده‌های عضلانی: مانند متوکاربامول و تیزانیدین می‌توانند به شل شدن عضلات اسپاسم شده و تسکین درد کمک کنند.
• مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند دیکلوفناک و پیروکسیکام می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند.
• داروهای ضد درد مخدر: مانند کدئین و هیدروکودون می‌توانند برای دردهای شدید تجویز شوند.
• تزریق اپیدورال: شامل تزریق استروئید و بی‌حس کننده به فضای اپیدورال اطراف نخاع است.

موارد استفاده از آمپول کمر درد:

• گرفتگی عضلات شدید و مداوم
• زمانی که سایر روش‌های درمانی مانند داروهای خوراکی، فیزیوتراپی یا ماساژ موثر نبوده باشند.
• زمانی که درد شدید باعث بی‌خوابی یا ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه شود.

عوارض جانبی آمپول:

• شل کننده‌های عضلانی: خواب‌آلودگی، سرگیجه، ضعف عضلانی و تاری دید.
• NSAIDs: خونریزی گوارشی، افزایش خطر سکته قلبی و مغزی، آسیب به کلیه و کبد.
• داروهای ضد درد مخدر: وابستگی، یبوست، تهوع و استفراغ.
• تزریق اپیدورال: سردرد، افزایش قند خون، عفونت، خونریزی و آسیب عصبی.

نکات مهم:

• آمپول‌ها باید فقط تحت نظر پزشک و با تجویز وی مصرف شوند.
• قبل از مصرف آمپول، حتماً سابقه پزشکی خود را به پزشک اطلاع دهید.
• در صورت بارداری یا شیردهی، قبل از مصرف آمپول با پزشک مشورت کنید.
• از مصرف همزمان آمپول‌های مختلف بدون تجویز پزشک خودداری کنید.

۲. انواع دارو برای گرفتگی کمر کدامند؟

• مسکن‌ها: مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به تسکین درد کمک کنند.
• شل کننده‌های عضلانی: مانند متوکاربامول و تیزانیدین می‌توانند به شل شدن عضلات اسپاسم شده و تسکین درد کمک کنند.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند دیکلوفناک و پیروکسیکام می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند.
• داروهای ضد درد مخدر: مانند کدئین و هیدروکودون می‌توانند برای دردهای شدید تجویز شوند.

موارد استفاده از دارو:

• گرفتگی عضلات شدید و مداوم
• زمانی که سایر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی یا ماساژ موثر نبوده باشند.
• زمانی که درد شدید باعث بی‌خوابی یا ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه شود.

عوارض جانبی دارو:

• مسکن‌ها: در صورت مصرف بیش از حد، می‌توانند به کبد آسیب برسانند.
• شل کننده‌های عضلانی: خواب‌آلودگی، سرگیجه، ضعف عضلانی و تاری دید.
• NSAIDs: خونریزی گوارشی، افزایش خطر سکته قلبی و مغزی، آسیب به کلیه و کبد.
• داروهای ضد درد مخدر: وابستگی، یبوست، تهوع و استفراغ.

نکته مهم: داروها باید فقط تحت نظر پزشک و با تجویز وی مصرف شوند.

۳. آیا گرفتگی کمر می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد؟

در بیشتر موارد، گرفتگی کمر نشانه‌ای از یک بیماری جدی نیست. با این حال، در برخی موارد نادر، گرفتگی کمر می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی مانند دیسک کمر، آرتروز ستون فقرات یا تنگی کانال نخاعی باشد.

۴. اگر گرفتگی کمر دارم، چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟

پزشک شما ممکن است برای تعیین علت گرفتگی کمر شما، آزمایشاتی مانند معاینه فیزیکی، آزمایش خون، اشعه ایکس یا MRI تجویز کند.

۵. بهترین روش درمان گرفتگی کمر چیست؟

بهترین روش درمان گرفتگی کمر به علت آن بستگی دارد. در بیشتر موارد، درمان‌های خانگی مانند کشش عضلات، ماساژ، استفاده از گرما یا سرما و مصرف داروهای مسکن می‌توانند به تسکین درد و گرفتگی کمک کنند. در برخی موارد، ممکن است به فیزیوتراپی یا درمان‌های دیگر نیاز باشد.

۶. چه زمانی باید برای گرفتگی کمر به اورژانس مراجعه کنم؟

اگر گرفتگی کمر شما شدید است، با علائم دیگری مانند تب، ضعف عضلانی یا بی‌حسی همراه است، یا اگر قادر به حرکت دادن کمر خود نیستید، باید به اورژانس مراجعه کنید.

۷. آیا گرفتگی کمر می‌تواند خطرناک باشد؟

در بیشتر موارد، گرفتگی کمر خطرناک نیست. با این حال، در برخی موارد نادر، گرفتگی کمر می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد که در صورت عدم درمان می‌تواند خطرناک باشد.

۸. آیا گرفتگی کمر در دوران بارداری طبیعی است؟

بله، گرفتگی کمر در دوران بارداری شایع است. تغییرات هورمونی و افزایش وزن در دوران بارداری می‌تواند به گرفتگی عضلات منجر شود.

۹. آیا اگر گرفتگی کمر دارم می‌توانم رانندگی کنم ؟

اگر گرفتگی کمر شما شدید است یا در حرکت دادن کمر شما مشکل ایجاد می‌کند، بهتر است رانندگی نکنید.

۱۰. آیا اگر گرفتگی کمر دارم می‌توانم ورزش کنم ؟

اگر گرفتگی کمر شما خفیف است، می‌توانید به آرامی ورزش کنید. با این حال، اگر گرفتگی کمر شما شدید است یا با علائم دیگری مانند درد یا بی‌حسی همراه است، باید از ورزش کردن خودداری کنید.

۱۱. چه زمانی می‌توانم به فعالیت‌های عادی خود بازگردم؟

در بیشتر موارد، می‌توانید طی چند روز تا یک هفته پس از گرفتگی کمر به فعالیت‌های عادی خود بازگردید. با این حال، مهم است که به بدن خود گوش دهید و در صورت احساس درد، فعالیت را متوقف کنید.