ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) باعث عفونتی می شود که می تواند منجر به تبخال دهان یا تناسلی شود.
به طور معمول، ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) باعث ایجاد تبخال دهان شده و از طریق تماس با زخم ها و بزاق دهان منتقل می شود. در برخی موارد، رابطه جنسی دهانی می تواند تبخال دهان را به دستگاه تناسلی شما منتقل کند.
ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2) معمولا باعث تبخال تناسلی می شود و از طریق تماس جنسی منتقل می گردد. توجه داشته باشید که این نوع ویروس حتی در صورت عدم وجود زخم نیز قابلیت سرایت دارد.
هر دو نوع ویروس هرپس شایع هستند، به طوری که طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری بیماری های آمریکا (CDC)، تقریبا نیمی از بزرگسالان ایالات متحده با HSV-1 زندگی می کنند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) تخمین می زند که ۴ میلیارد نفر در جهان به یکی از دو نوع ویروس HSV-1 (3.7 میلیارد) یا HSV-2 (400 میلیون) مبتلا هستند.
برای افرادی که دارای تبخال هستند، علائم می توانند ناراحت کننده باشند. ویروس هرپس سیمپلکس ویروسی است که به طور بلند مدت در بدن شما باقی می ماند، هرچند اغلب به صورت غیرفعال و بدون علائم است.
در حال حاضر هیچ درمان قطعی شناخته شده ای وجود ندارد، اما کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش علائم در طول شیوع HSV-1 یا HSV-2 انجام دهید.
برای به حداقل رساندن علائم و کوتاه کردن مدت آن، گاهی اوقات پزشک معالج داروهای ضد ویروسی تجویز می کند. این داروها درمان اصلی برای HSV هستند. البته برای شیوع های خفیف تر ممکن است نیازی به درمان پزشکی نداشته باشید.
اگر اولین تبخال خود را تجربه می کنید، داروهای ضد ویروسی خوراکی می توانند ناراحتی و مدت شیوع را به طور قابل توجهی کاهش دهند. برخی از افراد نیز برای تکمیل برنامه درمانی تجویز شده خود، از داروهای خانگی استفاده می کنند.
با اینکه درمان خانگی قطعی برای تبخال وجود ندارد، اما راهکارهای خانگی برای کاهش التهاب، سوزش و خارش ناشی از تبخال در کنار درمان اصلی پزشکی می تواند مفید باشد.
به یاد داشته باشید که بسیاری از این روشها بر پایه مطالعات آزمایشگاهی هستند و روی انسان آزمایش نشده اند. پس حتما قبل از امتحان هر روش خانگی با پزشک خود مشورت کنید تا در مورد مقدار مصرف، عوارض جانبی و تداخلات دارویی شما را راهنمایی کند.
راهکار خانگی برای کاهش علائم تبخال:
- کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب مفید است. کیسه یخ یا یک پارچه تمیز و نرم خیس شده با آب سرد را روی ناحیه مورد نظر قرار دهید. هر ۴ ساعت این کار را تکرار کنید. دقت کنید که به هیچ وجه یخ را مستقیم روی پوست قرار ندهید.
- سیر موضعی: تحقیقات نشان می دهد که سیر خاصیت ضد ویروسی علیه هر دو نوع ویروس تبخال دارد. می توانید یک حبه سیر تازه را له کنید و با روغن زیتون مخلوط کنید تا رقیق شود. سیر تازه و رقیق نشده باعث سوزش می شود، پس حتما آن را خوب رقیق کنید.
- سرکه سیب موضعی (ACV): سرکه سیب برای خاصیت ضد التهابی و ضد ویروسی اش شناخته شده است. برای بهره مندی از این خواص، یک واحد سرکه سیب را با سه واحد آب گرم مخلوط کنید (رقیق کردن بسیار مهم است) و سپس روی تبخال بمالید.
تغییرات رژیم غذایی
شواهد بالینی نشان می دهد که تغییر رژیم غذایی می تواند به جلوگیری از شیوع تبخال و تسریع روند بهبود کمک کند. دلیل این امر آن است که خوردن برخی غذاها و اجتناب از برخی دیگر می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و در نتیجه به بدن در مقابله با ویروس تبخال کمک کند.
۱. سبزیجات سرشار از آنتی اکسیدان
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ نشان داد که عدم تعادل در سیستم دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن، یا به عبارتی استرس اکسیداتیو، می‌تواند عاملی برای شیوع تبخال باشد. با این حال، نویسندگان این مطالعه تأکید می‌کنند که تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا استرس اکسیداتیو سبب اصلی شیوع تبخال است یا علامتی از پاسخ ایمنی بدن به التهاب ناشی از ویروس، مورد نیاز است.
رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان می تواند به کاهش استرس اکسیداتیو و بازگرداندن بدن به حالت تعادل کمک کند. سبزیجاتی که سرشار از آنتی اکسیدان هستند عبارتند از گل کلم، اسفناج، کلم پیچ و گوجه فرنگی. آنها همچنین نسبت به آرژنین، لیزین بیشتری دارند. لیزین اسید آمینه‌ی مهمی برای سرکوب تبخال است.
۲. اسیدهای چرب امگا ۳
مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که اسیدهای چرب امگا ۳ زنجیره بلند می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر بیماری‌های التهابی مزمن که می‌توانند باعث بروز تبخال شوند، کمک کنند. این اسیدهای چرب مفید در ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین، و همچنین در دانه‌هایی مانند کتان و چیا به وفور یافت می‌شوند.
۳. ویتامین سی
تحقیقات نشان داده است که ویتامین C به ویژه در ترکیب با داروهای ضد ویروس، به طور موثر سرعت بهبود شیوع تبخال را افزایش می دهد. همچنین ممکن است به طولانی شدن فاصله بین شیوع ها کمک کند.
میوه ها و سبزیجات رنگارنگ مانند فلفل دلمه ای، پرتقال و توت فرنگی سرشار از ویتامین C هستند. میوه های انبه و پاپایا نیز حاوی این ویتامین هستند.
۴. روی (زینک)
دو مطالعه کوچک نشان می دهد که روی ممکن است تعداد شیوع تبخال را کاهش دهد و در عین حال مدت زمان بین شیوع ها را نیز افزایش دهد. شما می توانید با خوردن تخم مرغ، نخود، جو دوسر و گوشت گاو، روی موجود در رژیم غذایی خود را افزایش دهید. مصرف مکمل روی همچنین ممکن است به درمان تبخال نیز کمک کند.
۵. ویتامین B12
مطالعه ای که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد نشان می دهد که کمبود ویتامین B12 ممکن است خطر فعال شدن مجدد ویروس تبخال را افزایش دهد.
B12، یکی از هشت ویتامین B، ممکن است سیستم ایمنی بدن را برای مهار ویروس تبخال تقویت کند و همچنین از رشد سلولی سالم که برای بهبود در طول شیوع فعال ضروری است، پشتیبانی کند.
شما می توانید ویتامین B12 را از گوشت گاو، ماهی تن، غلات غنی شده، تخم مرغ، لبنیات یا مکمل دریافت کنید.
۶. از اسید اجتناب کنید
مصرف غذاهای اسیدی می‌تواند باعث تحریک تبخال و به تاخیر انداختن بهبودی آن شود. آبمیوه، آبجو، نوشابه و غذاهای فرآوری شده از جمله مواد غذایی با اسیدیته بالا هستند. برای جلوگیری از تحریک تبخال، بهتر است مصرف این مواد را محدود کرده و به جای آنها آب یا آب گازدار بنوشید.
۷. از ال-آرژنین اجتناب کنید:
تحقیقات نشان داده که مصرف غذاهای پر آرژنین ممکن است باعث شیوع تبخال و دیگر بیماری‌های ویروسی شود. از جمله این غذاها می‌توان به بادام، بادام زمینی، اسفناج و شکلات اشاره کرد. به جای این مواد، می‌توانید از میان وعده‌های سالم و سرشار از ویتامین مانند انبه خشک یا زردآلو خشک استفاده کنید.
۸. پرهیز از غذاهای فرآوری شده یا حاوی مواد نگهدارنده
مطالعات انجام شده در سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که غذاهای فرآوری شده حاوی مواد نگهدارنده مصنوعی می‌توانند باعث افزایش استرس اکسیداتیو در بدن شوند. کاهش سطح استرس اکسیداتیو برای تسریع بهبودی در زمان شیوع تبخال ضروری است.
برای کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده و به دنبال آن، استرس اکسیداتیو، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- حذف یا محدود کردن مصرف غذاهای آماده یخ زده: این غذاها اغلب حاوی مقادیر زیادی مواد نگهدارنده مصنوعی، نمک و چربی‌های ناسالم هستند.
- جایگزینی محصولات تصفیه شده با غلات با جایگزین‌های کامل: به جای نان سفید و برنج سفید، از نان و برنج سبوس‌دار استفاده کنید. این محصولات فیبر و مواد مغذی بیشتری برای بدن شما فراهم می‌کنند.
- کاهش مصرف شیرینی‌جات: شیرینی‌جات سرشار از قند و کالری هستند و می‌توانند به طور قابل توجهی به استرس اکسیداتیو بدن شما اضافه کنند.
۹. مکمل ها
مکمل‌ها می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به بدن در سرکوب ویروس تبخال کمک کنند. با این حال، به یاد داشته باشید که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مکمل‌ها را به مانند داروها تنظیم و کنترل نمی‌کند. به همین دلیل، مشورت با پزشک قبل از مصرف هرگونه مکملی بسیار مهم است. برخی از مکمل‌ها ممکن است با داروهای بدون نسخه و تجویزی تداخل داشته باشند.
۱۰. لیزین
لیزین، اسید آمینه‌ای است که به هضم و رشد سلولی سالم کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که لیزین ممکن است در پیشگیری از عود تبخال مؤثر باشد.
تحقیقی که در سال ۲۰۱۷ انجام شد، نشان داد که مصرف مکمل لیزین می‌تواند به کاهش مدت و دفعات عود تبخال کمک کند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که رژیم غذایی سرشار از لیزین می‌تواند برای افراد مبتلا به تبخال مفید باشد.
۱۱. پروبیوتیک ها
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که برخی از باکتری‌های پروبیوتیک می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت‌های تبخال کمک کنند. به طور خاص، مکمل‌های حاوی سویه‌های لاکتوباسیلوس رامنوسوس در این زمینه امیدوارکننده به نظر می‌رسند. مصرف پروبیوتیک‌ها به طور کلی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را از طریق مکانیسم‌های مختلف تقویت کند.
درمان های موضعی گیاهی، روغن ها و سایر راه حل ها
داروهای موضعی می‌توانند در تسریع بهبود، کاهش خارش و بی‌حسی ناراحتی ناشی از تبخال موثر باشند، اما تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
عصاره ملیسا (رقیق شده در کرم) یکی از معدود ترکیباتی است که شواهد علمی مبنی بر اثربخشی آن در مبارزه با عفونت تبخال و کاهش علائم وجود دارد. با این حال، مطالعات انجام شده روی انسان انجام نشده‌اند، بنابراین اثربخشی دقیق آن در درمان عفونت تبخال در افراد مشخص نیست.
بسیاری از مواد موضعی، مانند روغن‌های ضروری، در صورت رقیق نشدن می‌توانند پوست را تحریک کنند. برای استفاده از روغن‌های ضروری و عصاره فندق جادوگر، باید از روغن‌های حامل مانند جوجوبا و روغن نارگیل استفاده شود.
روغن‌های ضروری می‌توانند برای رایحه درمانی نیز استفاده شوند، اما باید به محیط اطراف خود توجه داشته باشید. برخی از روغن‌های ضروری برای حیوانات خانگی سمی هستند و برای زنان باردار خطرناک هستند.
هرگز نباید روغن‌های ضروری را خورد. برخی از داروهای موضعی مانند آلوئه ورا یا عسل مانوکا، روغن‌های ضروری نیستند و می‌توانند به طور مستقیم روی پوست استفاده شوند.
قبل از استفاده کامل از هر محصول موضعی، حتما یک تست حساسیت انجام دهید. این کار تضمین می‌کند که ماده تحریک‌کننده‌ای را روی ناحیه‌ای که از قبل حساس است، استفاده نمی‌کنید.
برای انجام تست حساسیت:
- مقدار کمی از محصول را روی ساعد خود بمالید.
- 24 ساعت صبر کنید.
- در صورت بروز هرگونه خارش، قرمزی یا سوزش، ناحیه را به طور کامل بشویید و مصرف را قطع کنید.
- اگر در عرض 24 ساعت هیچ عارضه جانبی را تجربه نکردید، استفاده از آن در جای دیگر بی‌خطر است.
۱. آلوئه ورا
آلوئه ورا به دلیل خواص ترمیم زخم شناخته شده است. تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده که این گیاه ممکن است دارای خواص ضد ویروسی نیز باشد که می‌تواند به تسکین و بهبود ضایعات تبخال کمک کند. با این حال، برای تأیید نهایی این موضوع و اثبات بی‌خطری و کارایی آلوئه ورا در درمان تبخال، به انجام مطالعات بیشتری روی انسان نیاز است.
۲. روغن درخت چای
روغن درخت چای به دلیل خواص ضد ویروسی قوی خود، در مطالعات آزمایشگاهی برای پیشگیری از عود مکرر تبخال نتایج امیدوارکننده‌ای نشان داده است. با این حال، متخصصان تاکید می‌کنند که برای تایید اثرات ضد ویروسی آن به تحقیقات بیشتری نیاز است. قبل از استفاده از روغن درخت چای روی تبخال یا ناحیه تناسلی مبتلا به تبخال، باید آن را با یک روغن حامل رقیق کرد.
۳. فندق جادوگر
فندق جادوگر به دلیل خواص ضد ویروسی خود شناخته شده است. برخی افراد می‌توانند بدون هیچ مشکلی از فندق جادوگر خالص استفاده کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است دچار سوزش پوست شوند. اگر پوست حساسی دارید، بهتر است از فندق جادوگر رقیق شده با آب یا روغن حامل استفاده کنید.
۴. عسل مانوکا
مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۷ نشان داد که استفاده موضعی عسل مانوکا می‌تواند به اندازه داروی آسیکلوویر موضعی در درمان تبخال ناشی از ویروس‌های HSV-1 و HSV-2 موثر باشد. این نوع عسل به صورت مستقیم و بدون نیاز به رقیق کردن قابل استفاده است.
۵. بابونه
بابونه گیاهی است که به دلیل خواص آرامش‌بخش و تسکین‌دهنده‌اش شناخته شده است. از این گیاه می‌توان به صورت دمنوش استفاده کرد. برخی مطالعات آزمایشگاهی (غیرانسانی) نشان داده‌اند که روغن بابونه ممکن است دارای خواص ضد التهابی و ضد ویروسی نیز باشد که می‌تواند به درمان تبخال دهانی (HSV-2) کمک کند.
توجه: در صورت استفاده از روغن بابونه به عنوان روغن ضروری، باید قبل از استفاده آن را با روغن حامل رقیق کرد.
۶. روغن زنجبیل
روغن زنجبیل به دلیل خواص ضد ویروسی قوی خود، می‌تواند به طور بالقوه در از بین بردن ویروس تبخال در تماس موثر باشد.
نکته مهم: در صورت استفاده از روغن زنجبیل به عنوان روغن ضروری، به دلیل قوی بودن آن، باید قبل از استفاده روی پوست با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل یا بادام رقیق شود.
۷. سایر روغن های موضعی با خاصیت ضد ویروسی احتمالی
- روغن آویشن: روغن آویشن یک ضد ویروس اثبات شده دیگر است که می تواند به مبارزه با ویروس تبخال کمک کند. در صورت استفاده به عنوان روغن ضروری، باید قبل از استفاده روی پوست با روغن حامل رقیق شود.
- اسطوخودوس: روغن اسطوخودوس نیز ممکن است در برابر ویروس تبخال دفاع کند. در صورت استفاده به عنوان روغن ضروری، باید قبل از استفاده روی پوست با روغن حامل رقیق شود.
- اکالیپتوس: روغن اکالیپتوس علاوه بر اثرات ضد ویروسی اثبات شده، خاصیتی دارد که می تواند به تسکین و بهبود زخم کمک کند. باید با روغن حامل رقیق شود.
- آویشن مکزیکی: روغن آویشن مکزیکی حاوی کارواکرول است، یک ماده ضد ویروسی که مطالعات نشان می دهد می تواند طیف وسیعی از ویروس ها را مهار کند. باید با روغن حامل رقیق شود.
سایر گزینه های موضعی
- ریشه شیرین بیان: پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که ماده فعال موجود در ریشه شیرین‌بیان، خواص ضد ویروسی و ضد التهابی دارد. به همین دلیل، عصاره شیرین‌بیان می‌تواند به عنوان درمانی امیدوارکننده برای تبخال مورد استفاده قرار گیرد. شما می‌توانید از ریشه شیرین‌بیان به صورت مستقیم و بدون رقیق کردن استفاده کنید.
- اکیناسه: مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که عصاره اکیناسه می‌تواند به عنوان یک ضد ویروس مؤثر در برابر هر دو نوع ویروس تبخال ساده عمل کند. این عصاره علاوه بر خاصیت ضد ویروسی، ضد التهاب نیز بوده و می‌تواند به تسکین علائم تبخال‌های فعال کمک کند. عصاره اکیناسه را می‌توان به صورت موضعی روی محل تبخال استفاده کرد.
- روغن Neem: Neem گیاهی بومی هند است که به عنوان یک ماده ضد ویروسی قدرتمند شناخته شده است. روغن Neem خالص قوی است و ممکن است پوست شما را بسوزاند و باید با روغن حامل رقیق شود.
ملاحظات مهم هنگام انتخاب درمان خانگی برای تبخال
اگر دچار شیوع تبخال هستید، به احتمال زیاد به دنبال راه هایی برای سرکوب، تسکین یا از بین بردن علائم خود هستید. با این حال، درمان های خانگی محدودیت هایی دارند و ممکن است راه حلی نباشند که همه بتوانند از آنها استفاده کنند.
در اینجا چند نکته مهم وجود دارد که قبل از درمان علائم تبخال با هر یک از روش های موجود در این لیست باید در نظر بگیرید:
عفونت جدید
یک متخصص مراقبت های بهداشتی همیشه باید بر برنامه مدیریت تبخال شما نظارت داشته باشد. صحبت با پزشک قبل از امتحان درمان های خانگی در صورت هر یک از موارد زیر مهم است:
- اگر می دانید به تازگی در معرض تبخال قرار گرفته اید اما مطمئن نیستید که آیا به ویروس مبتلا شده اید یا خیر.
- اگر فکر می کنید در معرض تبخال قرار گرفته اید و دچار زخم یا زگیل تناسلی شده اید اما هنوز آزمایش تبخال نداده اید.
- اگر با یک تست خانگی آزمایش تبخال مثبت شده اید اما هنوز نتایج آزمایش خود را با یک متخصص مراقبت های بهداشتی در میان نگذاشته اید.
- اگر می دانید که نقص ایمنی دارید.
بارداری
احتمال انتقال تبخال به نوزاد شما در طی زایمان وجود دارد. بر اساس گفته های مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، تبخال اکتسابی هنگام تولد، که به عنوان تبخال نوزادی نیز شناخته می شود، در ایالات متحده نادر در نظر گرفته می شود. با این حال، می تواند منجر به عوارضی مانند مشکلات رشدی، آسیب به سیستم عصبی نوزاد و موارد دیگر شود.
کارشناسان توصیه می کنند که درمان های خانگی جدید برای شیوع فعال تبخال در دوران بارداری آزمایش نشود. اگر علائم تبخال را تجربه می کنید یا احتمال ابتلا به عفونت تبخال در دوران بارداری وجود دارد، مهم است که با متخصص زنان و زایمان خود صحبت کنید.
شیوع های مکرر
یک عفونت جدید تبخال می تواند منجر به شیوعی شود که چندین هفته طول بکشد. پس از آن، به نظر می رسد زخم ها کمتر ظاهر می شوند و شیوع ها به طور معمول طولانی مدت نخواهند بود.
اگر دچار شیوع های مکرر تبخال هستید، این می تواند نشانه ای از وجود یک مشکل ایمنی زمینه ای باشد. در صورت ابتلا به شیوع های مکرر تبخال با پزشک خود صحبت کنید.
