راش یا بثورات هر ناحیه‌ای از پوست است که دچار التهاب یا تورم شده باشد. این راش ها ممکن است خارش‌دار و دردناک باشند و روی رنگ‌های مختلف پوست، شکل ظاهری متفاوتی داشته باشند. در برخی موارد، بثورات می‌تواند نشانه‌ای از یک فوریت پزشکی باشد.
راش ها دلایل گوناگونی دارند، از نیش حشرات تا آبله مرغان و حتی شرایط جدی‌تر مانند سلولیت (عفونت پوستی). اگر درمان‌های خانگی بعد از چند روز مؤثر نبودند یا علائمی مانند تب، درد شدید یا سرگیجه داشتید، به شدت توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.
در ادامه تصاویری از انواع مختلف راش پوستی و نشانه‌های آنها آورده شده است.
راش پوستی چیست؟
راش پوستی تغییری در ظاهر پوست شما است که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییر رنگ: لکه‌های قرمز، قهوه‌ای یا بنفش
- تغییر در بافت: برآمدگی، تاول، یا پوسته پوسته شدن
- خارش یا سوزش
- تورم
راش پوستی می‌تواند در هر نقطه از بدن شما ایجاد شود و ممکن است در اندازه‌ها و اشکال مختلف باشد.
علل مختلفی برای راش پوستی وجود دارد، از جمله:
- آلرژی: آلرژی به غذا، دارو، نیش حشرات یا مواد دیگر می‌تواند باعث ایجاد راش شود.
- عفونت: عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی می‌توانند باعث ایجاد راش شوند.
- بیماری‌های پوستی: مانند اگزما، پسوریازیس و روزاسه
- داروها: برخی از داروها می‌توانند باعث ایجاد راش شوند.
- خشکی پوست: کمبود رطوبت پوست می‌تواند باعث ایجاد راش شود.
در برخی موارد، علت راش پوستی مشخص نیست.
۱. گزش کک (پشه های خاکی)
نشانه های گزش کک:
- معمولا به صورت گروهی در قسمت پایین پا و روی پا دیده می شوند.
- برجستگی های قرمز کوچک و خارش داری هستند که روی پوست های روشن به رنگ قرمز دیده می شوند و روی پوست های تیره تر به رنگ بادمجان (ارغوانی مایل به قهوه ای) در می آیند.
- به سرعت ظاهر می شوند – معمولا درست بعد از اینکه فرد گزیده شده است.
۲. بیماری پنجم
بیماری پنجم می تواند باعث موارد زیر شود:
- علائمی مانند سردرد، خستگی، تب خفیف، گلودرد، آبریزش بینی، اسهال و حالت تهوع
- بثورات گرد و قرمز روشن روی گونه ها، که ممکن است روی پوست های تیره کمتر قابل توجه باشد.
- بثوراتی به شکل توری روی بازوها، پاها و قسمت بالایی بدن که ممکن است بعد از حمام آب گرم بیشتر قابل مشاهده باشد. این بثورات معمولا بعد از ظاهر شدن بثورات صورت ایجاد می شوند.
- کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا به این بثورات هستند.
۳. رزاسه (روزاسه)
رزاسه یک بیماری پوستی مزمن (طولانی مدت) است که دوره‌هایی از محو شدن و عود مجدد را طی می‌کند. این بیماری به طور معمول:
- به دلیل محرک‌هایی مانند غذاهای تند، نوشیدنی‌های الکلی، نور خورشید، استرس و باکتری روده‌ای هلیکوباکتر پیلوری عود می‌کند.
- با علائم شایع مانند برافروختگی صورت، برآمدگی‌های قرمز رنگ، قرمزی صورت، خشکی پوست و حساسیت پوستی بروز می‌کند.
- روی پوست تیره‌تر به صورت برآمدگی‌های قهوه‌ای یا قهوه‌ای مایل به زرد ظاهر می‌شود یا رنگ تیره‌ای به خود می‌گیرد.
۴. ایمپتیگو ( زرد زخم)
زرد زخم یشتر در کودکان ۲ تا ۵ ساله دیده می‌شود، اما در هر سنی می‌تواند رخ دهد. علائم آن عبارتند از:
- ظاهر شدن در نواحی اطراف دهان، چانه و بینی
- بثورات آزاردهنده با تاول‌های پر از مایع که به راحتی می‌ترکند و پوستهای به رنگ عسل ایجاد می‌کنند.
- تغییر رنگ به قهوه‌ای، بنفش یا خاکستری روی پوستهای تیره‌تر
۵. کرم حلقوی (Ringworm)
کرم حلقوی ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:
- تکه های پوسته پوسته، دایره ای شکل و خارش دار با لبه های برجسته
- روی پوست های روشن، لکه های صورتی یا قرمز رنگ
- روی پوست های تیره تر، لکه های خاکستری یا قهوه ای رنگ
- یک دایره برجسته که پوست وسط آن صاف تر و روشن تر به نظر می رسد و لبه های حلقه به سمت بیرون گسترش می یابد
۶. درماتیت تماسی (Contact dermatitis)
درماتیت تماسی (التهاب پوستی تماسی) ساعاتی تا چند روز پس از تماس با یک ماده حساسیت زا یا محرک ظاهر می شود. این حالت معمولا به صورت بثوراتی خود را نشان می دهد که دارای ویژگی های زیر است:
- دارای حاشیه (لبه) مشخصی است که دقیقا در محل تماس پوست با ماده محرک ایجاد شده است.
- روی پوست های روشن، به رنگ قرمز دیده می شود.
- روی پوست های تیره، ممکن است به راحتی قابل تشخیص نباشد.
- ممکن است تاول هایی داشته باشد که ترشح دار، چرک دار یا پوسته پوسته شوند.
- معمولا خارش دار، پوسته پوسته یا زخم است.
۷. اگزمای آلرژیک
اگزمای آلرژیک ممکن است شبیه سوختگی به نظر برسد. این بیماری دارای ویژگی های زیر است:
- اغلب روی دست ها و ساعد دیده می شود
- با خارش، پوسته پوسته شدن یا زخم شدن پوست مشخص می شود
- به طور معمول همراه با تاول هایی است که اشک می ریزند، ترشح می کنند یا پوسته می بندند
- روی پوست های روشن مایل به قرمز است
- روی پوست های تیره قهوه ای، بنفش یا خاکستری است
۸. بیماری دست، پا و دهان
علائم بیماری دست، پا و دهان معمولا کودکان زیر ۵ سال را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری به صورت زیر بروز می کند:
- تاول های قرمز رنگ و دردناک در دهان، روی زبان و لثه ها
- لکه های قرمز رنگ صاف یا برجسته روی کف دست ها و کف پاها
- برجستگی های همرنگ پوست یا به رنگ قهوه ای خاکستری، روی پوست های تیره تر
- لکه هایی روی باسن یا ناحیه تناسلی
۹. سوختگی (راش) پوشک
این بثورات معمولا در ناحیه پوشک و اطراف آن قرار دارد. در این بثورات:
- پوست قرمز، مرطوب و کمی روشن تر یا تیره تر از رنگ پوست به نظر می رسد
- ناحیه آسیب دیده ممکن است گرم شود
۱۰. اگزما
اگزما باعث خشکی، زبری، پوسته پوسته شدن، التهاب و تحریک پوست می‌شود. علائم بثورات اگزما عبارتند از:
- قرمزی و خارش در نواحی آسیب دیده
- ریزش مو در محل بثورات
- ایجاد لکه‌های قهوه‌ای تیره یا خاکستری روی پوستهای تیره‌تر
۱۱. پسوریازیس
پسوریازیس به صورت لکه‌های فلس مانند، نقره‌ای رنگ و کاملاً مشخص روی پوست ظاهر می‌شود. در صورت ابتلا به پسوریازیس:
- ممکن است بثورات روی پوستهای روشن نقره‌ای و روی پوستهای تیره به صورت لکه‌های تیره‌تر دیده شوند.
- ممکن است روی پوست سر، آرنج، زانو و پایین کمر جوش‌هایی ظاهر شود.
- ممکن است احساس خارش داشته باشید.
- ممکن است بثورات هیچ علائم دیگری ایجاد نکنند.
۱۲. آبله مرغان
آبله مرغان به صورت تاول‌های خارش‌دار، قرمز و پر از مایع ظاهر می‌شود که در مراحل مختلف بهبودی در سرتاسر بدن وجود دارند. این بثورات ممکن است:
روی پوستهای تیره‌تر به رنگ قرمز، همرنگ پوست یا تیره‌تر دیده شوند. به تدریج پوسته‌پوسته شوند و پوسته‌ها در پوستهای تیره‌تر خاکستری به نظر برسند. با تب، درد بدن، گلودرد و بی‌اشتهایی همراه باشد. تا زمانی که همه تاول‌ها خشک نشوند، برای دیگران مسری باقی بماند.
۱۳. لوپوس اریتماتوز سیستمیک
لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) یک بیماری خود ایمنی است که باعث ایجاد علائم بسیار متنوعی شده و بسیاری از سیستم ها و اندام های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری می تواند منجر به موارد زیر شود:
- گستره وسیعی از علائم پوستی و مخاطی، از بثورات (جوش) گرفته تا زخم
- بثورات پروانه ای شکل کلاسیک روی صورت که از روی گونه ها از روی بینی عبور می کند
- ظاهر شدن قرمزی روشن روی پوست های روشن تر
- ظاهر شدن قرمزی، قهوه ای یا تیره تر روی پوست های تیره تر
- بثوراتی که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدتر می شوند
۱۴. زونا
زونا یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات دردناکی می شود که ممکن است بسوزد، سوزن سوزن بزند یا خارش داشته باشد، حتی اگر در ابتدا هیچ تاولی وجود نداشته باشد. زونا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گروه‌هایی از تاول‌های پر از مایع که به راحتی می‌ترکند و مایع ترشح می‌کنند.
- بثوراتی که به صورت نواری شکل ظاهر می‌شوند، بیشتر روی تنه، اما ممکن است در سایر نقاط بدن از جمله صورت نیز رخ دهد.
- بثورات بسیار مسری است و باید تا حد امکان پوشانده شود.
- در صورت بروز در اطراف چشم و بینی، اورژانس پزشکی است.
- تب خفیف، لرز، سردرد یا خستگی
مهم است که تمام اقدامات احتیاطی را انجام دهید تا افراد دیگر با بثورات زونا تماس مستقیم نداشته باشند. این به ویژه برای کودکان خردسال، زنان باردار و سایر افراد با سیستم ایمنی ضعیف ضروری است.
۱۵. سلولیت
سلولیت (cellulitis) یک وضعیت اضطراری پزشکی محسوب می شود و نیازمند مراقبت فوری است.
این بیماری در اثر ورود باکتری یا قارچ از طریق ترک یا بریدگی روی پوست ایجاد می شود. بثورات ممکن است:
- در پوست های روشن به رنگ قرمز یا صورتی ظاهر شود
- در رنگ پوست های تیره کمتر قابل تشخیص باشد و همچنین ممکن است قهوه ای، خاکستری یا بنفش به نظر برسد
- شامل پوست دردناک و متورم با یا بدون ترشح باشد که به سرعت گسترش می یابد
- هنگام لمس گرم و حساس باشد
- نشانه عفونت جدی باشد که نیازمند توجه فوری پزشکی است
۱۶. جَرَب (Scabies)
جَرَب یک بیماری پوستی خارش‌دار است که توسط کنه ایجاد می‌شود. علائم این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- علائمی که ۲ تا ۵ هفته طول می‌کشد تا ظاهر شوند [منبع معتبر]
- بثورات بسیار خارش‌دار با برآمدگی‌های کوچک که ممکن است پوسته‌پوسته شوند
- خطوط برجسته، سفید یا به رنگ پوست
۱۷. سرخک
سرخک در ایالات متحده در حال افزایش است. علائم سرخک به طور معمول به صورت زیر است:
- علائم عمومی مانند تب، گلودرد، چشم‌های قرمز و آبریزش، بی اشتهایی، سرفه و آبریزش بینی
- جوش‌هایی که قرمز، همرنگ پوست یا تیره‌تر از رنگ طبیعی پوست هستند
- جوش‌هایی که ۳ تا ۵ روز پس از ظهور اولین علائم، از صورت به پایین بدن منتشر می‌شوند
- لکه‌های سفید ریز با مرکز آبی-سفید رنگ داخل دهان
۱۸. گزش کنه
گزش کنه ممکن است بدون درد باشد و فقط علائم و نشانه های خفیفی مانند تغییر رنگ پوست، تورم یا زخم روی پوست ایجاد کند. همچنین ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- بثورات همراه با احساس سوزش
- تاول در محل گزش
- مشکل در تنفس که نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد
- چسبیدن کنه به پوست برای مدت طولانی
- بثوراتی شبیه به یک هدف دایره ای شکل که گسترش می یابد. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از مبتلایان به بیماری لایم این بثورات را خواهند داشت
۱۹. اگزما سبورئیک
اگزما سبورئیک نوعی اگزما است که باعث ایجاد لکه‌های پوسته پوسته زرد یا سفید می‌شود که پوسته پوسته می‌شوند. ممکن است متوجه موارد زیر شوید:
- نواحی قرمز – اگرچه ممکن است روی رنگ پوست تیره‌تر کم رنگ به نظر برسند
- لکه های خارش دار، چرب، متمایل به زرد یا سفید
- ریزش مو در ناحیه جوش
۲۰. تب سرخ ( تب مخملک)
سرخ تب یک بیماری عفونی است که معمولا بعد از عفونت گلو درد چرکی (استرپتوکوک) درمان‌نشده ایجاد می‌شود. علائم سرخ تب عبارتند از:
- جوش‌های ریز که به سفت و زبر مانند “سمباده” احساس می‌شوند.
- زبان قرمز روشن
- بثورات قرمز روشن روی تمام بدن (به جز کف دست و پا) در پوستهای روشن
- در پوستهای تیره‌تر، بثورات ممکن است به راحتی قابل مشاهده نباشند، اما زبری پوست مانند سمباده همچنان قابل تشخیص است.
اگر به سرخ تب مشکوک هستید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید. پزشک با تشخیص و تجویز آنتی‌بیوتیک به بهبودی شما کمک خواهد کرد.
۲۱. بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی:
- معمولا کودکان زیر ۵ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- باعث ترک خوردگی لب، تورم زبان (زبان توت فرنگی)، تب بالا، کف دست و پاهای قرمز و متورم، تورم غدد لنفاوی و چشم‌های خونی می‌شود.
- تشخیص آن روی پوستهای تیره‌تر ممکن است سخت‌تر باشد.
- می‌تواند باعث مشکلات جدی قلبی شود.
این وضعیت یک فوریت پزشکی در نظر گرفته می‌شود. نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
مراقبت از بثورات در خانه
درمان بثورات بستگی به علت آن دارد.
برای کاهش ناراحتی و تسریع روند بهبودی در حین درمان، این نکات را در نظر بگیرید:
- به جای صابون های قالبی معطر، از پاک کننده های ملایم و لطیف استفاده کنید.
- برای شستن پوست و مو به جای آب داغ از آب گرم استفاده کنید.
- به جای اینکه بثورات را مالش دهید، آن را به آرامی خشک کنید.
- اجازه دهید بثورات نفس بکشد. در صورت امکان، از پوشاندن آن با لباس خودداری کنید.
- استفاده از لوازم آرایشی یا لوسیون های جدید که ممکن است باعث بثورات شده باشد را متوقف کنید.
- روی نواحی آسیب دیده از اگزما، لوسیون مرطوب کننده بدون عطر بمالید.
- از خاراندن بثورات خودداری کنید زیرا این کار می تواند باعث بدتر شدن آن شود و منجر به عفونت گردد.
- در صورت خارش شدید و ناراحتی بثورات، از کرم هیدروکورتیزون بدون نسخه (OTC) روی ناحیه آسیب دیده استفاده کنید. لوسیون کالامین همچنین می تواند به تسکین بثورات ناشی از آبله مرغان، بلوط سمی یا سماق سمی کمک کند.
- حمام جو دوسر بگیرید. این کار می تواند خارش ناشی از بثورات اگزما یا پسوریازیس را تسکین دهد. در اینجا نحوه تهیه حمام جو دوسر آورده شده است.
- اگر همراه با بثورات، شوره سر دارید، موهای خود را به طور مرتب با شامپو ضد شوره بشویید. شامپوهای ضد شوره دارویی به طور معمول در داروخانه ها موجود است، اما در صورت نیاز پزشک می تواند انواع قوی تر آن را تجویز کند.
داروهای بدون نسخه
یک متخصص مراقبت های بهداشتی ممکن است برای درمان درد خفیف همراه با بثورات، داروهای بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن یا استامینوفن را توصیه کند.
مصرف این داروها برای مدت طولانی توصیه نمی شود، مگر اینکه یک متخصص مراقبت های بهداشتی به شما توصیه کند. ممکن است بخواهید از آنها بپرسید که مصرف این داروهای بدون نسخه برای چه مدت و به چه میزانی ایمن است. اگر بیماری کبد یا کلیه یا سابقه زخم معده دارید، ممکن است نتوانید از آنها استفاده کنید.
چه موقع برای بثورات به پزشک مراجعه کنید
اگر بثورات بعد از چند روز برطرف نشد، بهتر است با یک متخصص مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید. همچنین اگر علائم دیگری مانند درد، خونریزی یا علائم شبیه آنفولانزا را تجربه می کنید، ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشید.
اگر بثورات همراه با هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، این ممکن است یک فوریت پزشکی باشد:
- افزایش درد یا تغییر رنگ در ناحیه بثورات
- تنگی یا خارش گلو
- مشکل در تنفس
- تورم صورت یا اندام
- تب 38 درجه سانتیگراد (100.4 درجه فارنهایت) یا بالاتر
- گیجی
- سرگیجه
- سردرد یا گردن درد شدید
- استفراغ یا اسهال مکرر
همچنین در صورت داشتن بثورات و علائم سیستمیک زیر، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید:
- درد مفاصل
- گلودرد
- رگه های قرمز یا نواحی حساس در نزدیکی بثورات
- گزش کنه یا حیوان گزیدگی اخیر
اقدامات بعدی
بسته به علت بثورات، ممکن است بخواهید این نکات را دنبال کنید:
- برای تسکین بثورات خفیف ناشی از تماس، از داروهای خانگی مانند جو دوسر و کمپرس سرد استفاده کنید.
- عوامل احتمالی که ممکن است باعث ایجاد بثورات شده یا آن را بدتر کرده باشند را شناسایی کرده و تا حد امکان از آنها اجتناب کنید.
- اگر بثورات با درمان های خانگی برطرف نشد یا علاوه بر بثورات، علائم دیگری را تجربه کردید، با یک متخصص مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید.
- با دقت هر درمانی را که یک متخصص مراقبت های بهداشتی تجویز می کند دنبال کنید. اگر بثورات شما با وجود درمان همچنان ادامه داشت یا بدتر شد، با یک متخصص مراقبت های بهداشتی صحبت کنید.
سوالات متداول درباره راش
- چطور بفهمم راشم چه نوعیه؟
بهترین راه برای تشخیص نوع راش و علت آن مراجعه به متخصص پوست است. تشخیص علت راش به تنهایی سخت است چون راش‌ها می‌توانند به صورت لکه‌ای، برآمدگی یا تاول ظاهر شوند. همچنین ممکن است خارش‌دار، پوسته‌پوسته و قرمز باشند و روی پوستهای مختلف، رنگ متفاوتی داشته باشند. راش می‌تواند در یک ناحیه خاص یا کل بدن به وجود بیاید و به‌طور ناگهانی ظاهر و ناپدید شود یا به‌طور دائم باقی بماند.
- پنج نوع اصلی راش کدامند؟
انواع زیادی راش وجود دارد که بسیاری از آنها زیرمجموعه‌های دیگری دارند. اما به‌طور کلی، راش‌ها را می‌توان به دسته‌های ناشی از عفونت، واکنش‌های آلرژیک، تحریکات محیطی، واکنش به گیاهان و بیماری‌های خودایمنی تقسیم کرد.
- سریع‌ترین راه برای خلاص شدن از راش چیست؟
چندین درمان خانگی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش ناراحتی ناشی از راش امتحان کنید. با این حال، درمان و سرعت بهبودی به علت راش بستگی دارد. برای تشخیص نوع راش و درمان مناسب، با یک متخصص پوست مشورت کنید.
