ریزش مو سکه ای (آلوپسی آره‌آتا) یک بیماری خود ایمنی است که به فولیکول‌های موی بدن حمله می‌کند و باعث ریزش مو به صورت تکه‌ای می‌شود. دارو و درمان‌های مختلف می‌توانند به رشد مجدد مو کمک کنند، اما موارد شدید ممکن است به درمان پاسخگو نباشند.
بررسی کلی
آلوپسی آره‌آتا (ریزش مو سکه ای) چیست؟
آلوپسی آره‌آتا یا ریزش مو سکه ای یک بیماری خود ایمنی است که باعث ریزش مو به صورت تکه تکه در هر جای بدن می‌شود، اما بیشتر موهای پوست سر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. «آلوپسی» یک اصطلاح پزشکی برای ریزش مو یا طاسی است و «آره‌آتا» به معنی ریزش مو در نواحی کوچک و نامشخص است.
انواع مختلفی از آلوپسی آره‌آتا وجود دارد. این انواع بر اساس میزان ریزش مو و محل ریزش مو در بدن طبقه بندی می‌شوند.
- آلوپسی آره‌آتا توتالیس: تمام موهای سر را از دست داده‌اید.
- آلوپسی آره‌آتا یونیورسالیس: تمام موهای سر و بدن را از دست داده‌اید.
- آلوپسی آره‌آتا دیفوز (پراکنده): موها به جای ریزش تکه‌ای، نازک می‌شوند.
- آلوپسی آره‌آتا اوفیازیس: نوار مویی در قسمت پایین پشت سر (ناحیه اکسیپتوتمپورال) را از دست داده‌اید.
چه کسانی به ریزش مو سکه ای مبتلا می‌شوند؟
هر کسی ممکن است به آلوپسی آره‌آتا مبتلا شود. اما احتمال ابتلا به این بیماری در موارد زیر بیشتر است:
- کودکان
- داشتن سابقه خانوادگی آلوپسی آره‌آتا
- داشتن بیماری خود ایمنی در خود فرد یا اعضای خانواده، از جمله دیابت، لوپوس یا بیماری تیروئید
ریزش مو سکه ای چقدر شایع است؟
ریزش مو سکه ای یک بیماری رایج است. تقریبا ۷ میلیون نفر در ایالات متحده به این بیماری مبتلا هستند و حدود ۲۰ درصد موارد آن کودکان را درگیر می کند. از افرادی که به ریزش مو سکه ای مبتلا هستند، ۵ درصد دچار آلوپسی آره‌آتا توتالیس (ریزش کل موی سر) و ۱ درصد دچار آلوپسی آره‌آتا یونیورسالیس (ریزش کل موی بدن) می شوند.
این بیماری دومین عامل شایع ریزش مو بعد از ریزش موی ارثی در زنان و مردان است.
علائم ریزش مو سکه ای چیست؟
ریزش مو سکه ای باعث ریزش مو به صورت تکه تکه می شود. این تکه ها معمولا کوچک و گرد هستند – به اندازه یک سکه – اما شکل و اندازه ریزش مو ممکن است بزرگتر یا کوچکتر باشد.
همچنین ممکن است روی ناخن های شما فرورفتگی یا حفره (فرو رفتگی های کاسه ای شکل) ایجاد شود. این فرورفتگی ها باعث می شوند ناخن های شما زبر یا شبیه سمباده احساس شوند.
آلوپسی آره‌آتا به طور معمول بر سلامت جسمی شما تأثیر نمی گذارد. با این حال، می تواند بر شما به صورت روانشناختی – اجتماعی (تاثیر جامعه و گروه های اجتماعی بر افکار و احساسات شما) و روانی (نحوه فکر کردن شما در مورد خود و رفتارتان) تأثیر بگذارد. ممکن است دچار استرس، اضطراب و افسردگی شوید.
علائم و دلایل
علائم ریزش مو سکه ای چیست؟
علائم شایع ریزش مو سکه ای عبارتند از:
- تکه‌های طاسی روی سر، موهای صورت، ابرو، مژه و بدن
- چاله‌افتادگی ناخن
معمولا هیچ‌گونه علائم دیگری در این تکه‌های طاسی دیده نمی‌شود، اما در موارد نادر ممکن است همراه با موارد زیر باشد:
- خارش
- تغییر رنگ (قرمز، بنفش، قهوه‌ای یا خاکستری)
- ایجاد روزنه‌های قابل مشاهده شبیه دهان در فولیکول‌های مو (فولیکولار اوستیا)
- وجود نقاط سیاه که همان ساقه‌های مو هستند و در فولیکولار اوستیا دیده می‌شوند (موهای مرده)
- رشد موهای کوتاه و ضخیم در انتها و نازک در نزدیکی پوست سر (موهای علامت تعجب)
- رشد موهای سفید
علت ریزش مو سکه ای چیست؟
آلوپسی آره‌آتا یک بیماری خود ایمنی است که باعث حمله سیستم ایمنی بدن به خودش می‌شود. سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند چون آنها را مهاجم خارجی – باکتری، ویروس، انگل یا قارچ – تصور می‌کند که باعث عفونت، بیماری و ناخوشی می‌شوند.
زمانی که این اتفاق می‌افتد، موها شروع به ریزش می‌کنند، اغلب به صورت تکه‌هایی به اندازه و شکل یک سکه. میزان ریزش مو متفاوت است. در برخی موارد، فقط در چند نقطه دیده می‌شود. در موارد دیگر، ریزش مو ممکن است قابل توجه باشد، از جمله ریزش کامل مو.
ترکیب ژنتیکی شما (بخش‌هایی از سلول‌های شما که ویژگی‌های فیزیکی مانند رنگ چشم، قد یا رنگ مو را تعیین می‌کنند) ممکن است واکنش خود ایمنی بدن را تحریک کند. یا ترکیب ژنتیکی شما همراه با یک ویروس یا ماده دیگری که با آن برخورد می‌کنید، ممکن است این واکنش را تحریک کند.
آیا ریزش سکه ای مو مسری است؟
خیر، آلوپسی آره‌آتا مسری نیست. شما نمی‌توانید این بیماری را از طریق تماس پوستی یا ذرات معلق در هوا انتقال دهید.
تشخیص و آزمایش
تشخیص ریزش سکه ای مو چگونه انجام می‌شود؟
پزشک شما معمولا می‌تواند با انجام یک معاینه فیزیکی، آلوپسی آره‌آتا را تشخیص دهد. آنها در مورد سابقه پزشکی شما سوال خواهند کرد، از جمله اینکه چه زمانی متوجه ریزش مو شده‌اید و آیا سابقه خانوادگی آلوپسی آره‌آتا یا بیماری‌های خود ایمنی دارید یا خیر. همچنین ممکن است ناخن‌های شما را معاینه کنند.
برای تشخیص آلوپسی آره‌آتا چه آزمایشاتی انجام می‌شود؟
اگر پزشک شما پس از معاینه فیزیکی نواحی بدون مو نتواند به تشخیص برسد، ممکن است موارد زیر را انجام دهد:
- بررسی پوست سر شما برای علائم عفونت
- گرفتن نمونه‌ای از موی شما و فرستادن آن به آزمایشگاه برای تجزیه و تحلیل
- انجام بیوپسی پوست سر برای بررسی بیماری‌های پوستی
- انجام آزمایش خون
کنترل و درمان
آیا ریزش مو سکه ای از بین می‌رود؟
خیر، ریزش مو سکه ای از بین نمی‌رود. داروها و سایر درمان‌ها به کنترل ریزش مو کمک می‌کنند، اما این بیماری را درمان نمی‌کنند. آلوپسی آره‌آتا توتالیس (Alopecia Areata Totalis) و آلوپسی آره‌آتا یونیورسالیس (Alopecia Areata Universalis) شدیدتر هستند و احتمال کمتری دارد که به درمان پاسخ دهند.
درمان ریزش مو سکه ای
برخی از گزینه‌های درمانی عبارتند از:
۱. کورتیکواستروئیدها
داروهای ضد التهاب اغلب برای درمان بیماری‌های خود ایمنی استفاده می‌شوند. کورتیکواستروئیدها به پوست سر یا سایر نواحی تزریق می‌شوند، به صورت خوراکی به عنوان قرص مصرف می‌شوند یا به صورت موضعی (مالیدن روی پوست) به صورت پماد، کرم یا کف استفاده می‌گردند. پاسخ بدن شما به کورتیکواستروئیدها ممکن است کند باشد. برخی از عوارض جانبی آنها شامل افزایش اشتها، افزایش وزن، تغییرات خلقی و تاری دید است.
۲. ماینوکسیدیل (روگین)
ماینوکسیدیل یک داروی موضعی است که برای درمان الگوی ریزش موی مردانه و زنانه استفاده می‌شود. معمولا حدود ۱۲ هفته طول می‌کشد تا پس از شروع درمان، موهای شما شروع به رشد کنند. برخی از عوارض جانبی آن شامل سردرد، تحریک پوست سر و رشد غیرمعمول مو است.
۳. فتوتراپی
فتوتراپی از نور ماوراء بنفش لامپ‌های مخصوص استفاده می‌کند. پزشک شما ممکن است از دارویی به نام پسورالن همراه با اشعه ماوراء بنفش (A (PUVA یا ماوراء بنفش (B (PUVB استفاده کند. امواج نور ماوراء بنفش در فتوتراپی می‌توانند به برخی از بیماری‌های پوستی و ناخن‌ها، از جمله آلوپسی آره‌آتا کمک کنند.
۴. پلاسمای غنی از پلاکت
پزشک مقداری خون از بدن شما می‌گیرد، آن را فرآوری می‌کند و سپس برای تحریک رشد مو به پوست سر شما تزریق می‌کند. برخی از عوارض جانبی آن ممکن است شامل درد و سوزش پوست سر، سرگیجه، تهوع و استفراغ باشد.
۵. ایمونوتراپی موضعی
پزشک شما برای ایجاد یک واکنش آلرژیک (درماتیت تماسی) که باعث رشد مو می‌شود، یک ماده حساسیت‌زا را روی پوست شما می‌مالد. برخی از عوارض جانبی آن شامل تحریک پوست سر، تورم غدد لنفاوی، اگزما و تغییر رنگ پوست است.
۶. فنون‌های آرایشگری
اگر بدن شما به سایر گزینه‌های درمانی پاسخ نمی‌دهد، ممکن است بتوانید با مدل‌های خاص مو، کلاه گیس یا بافت مو، ریزش موی خود را پنهان کنید.
آیا مو می‌تواند بعد از ریزش مو سکه ای دوباره رشد کند؟
ریزش مو سکه ای می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی باشد. در برخی افراد، موهایشان دوباره رشد می‌کند اما بعدا دوباره می‌ریزد. در برخی دیگر، موهایشان دوباره رشد می‌کند و دیگر نمی‌ریزد. هر مورد آلوپسی آره‌آتا منحصر به فرد است. حتی اگر کسی تمام موهایش را از دست بدهد، باز هم احتمال دارد که دوباره رشد کند. بسته به نوع درمان و اثربخشی آن، ممکن است بین چهار تا دوازده هفته پس از شروع درمان، شاهد رشد موهای جدید باشید.
پیشگیری از آلوپسی آره‌آتا
متاسفانه در حال حاضر هیچ راهی برای پیشگیری از آلوپسی آره‌آتا وجود ندارد. با این حال، روش‌های درمانی می‌توانند به کاهش علائم بیماری کمک کنند. آلوپسی آره‌آتا ممکن است در طول زندگی فرد دوره‌های عود و خاموشی داشته باشد.
چشم انداز
با آلوپسی آره‌آتا چه انتظاراتی باید داشته باشم؟
در موارد خفیف آلوپسی آره‌آتا، ممکن است دوره‌هایی از عود بیماری و ریزش مو و همچنین دوره‌هایی از بهبودی (خاموشی) را تجربه کنید. آلوپسی آره‌آتا توتالیس (ریزش کل موهای سر) و آلوپسی آره‌آتا یونیورسالیس (ریزش تمام موهای بدن) موارد شدیدتری هستند و بدن در این موارد کمتر به درمان پاسخ می‌دهد.
چگونه از خودم مراقبت کنم؟
افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا می‌توانند از روش‌های مختلف آرایشی و محافظتی برای مراقبت از خود استفاده کنند، از جمله:
- استفاده از لوازم آرایشی برای پوشاندن یا کم کردن ریزش مو
- استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشم در صورت از دست دادن مژه‌ها
- استفاده از پوشش سر (کلاه گیس، کلاه یا روسری) برای محافظت از سر در برابر عوامل محیطی
- داشتن رژیم غذایی متعادل: رشد مو به ویتامین‌ها و مواد معدنی وابسته است. افرادی که رژیم‌های لاغری غیر اصولی می‌گیرند، اغلب با مشکل ریزش مو مواجه می‌شوند. رژیم غذایی مدیترانه‌ای که شامل میوه، سبزیجات و پروتئین است، می‌تواند به تقویت موها و کاهش ریزش آنها کمک کند.
- مصرف مکمل‌های ویتامین D را در نظر داشته باشید.
موارد احتیاط برای افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا
- عوامل محیطی: مو از ما در برابر نور خورشید و باد محافظت می‌کند. مژه‌ها نیز به دور نگه داشتن ذرات از چشم کمک می‌کنند. در صورت ابتلا به آلوپسی آره‌آتا، باید هنگام خروج از منزل اقدامات احتیاطی برای محافظت از پوست (و گاهی اوقات چشم) انجام دهید.
- استرس زیاد: اگرچه با مطالعات گسترده به اثبات نرسیده است، اما بسیاری از افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا جدیدا دچار استرس‌های زندگی مانند مشکلات کاری، خانوادگی، مرگ عزیزان، جراحی، تصادف و غیره شده‌اند.
- محصولات و روش‌های درمانی مو حاوی مواد شیمیایی خشن: این موارد شامل صاف‌کننده‌های شیمیایی و فر دائم مو می‌شود. سعی کنید از شامپوها و نرم کننده‌های ملایم بدون سیلیکون و پارابن استفاده کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
به محض اینکه متوجه ریزش مو شدید با پزشک خود تماس بگیرید. بعد از شروع درمان، در صورت بروز موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- علائم جدیدی در شما ایجاد شود.
- علائم شما بعد از درمان بهبود نیابد.
- مناطق آسیب دیده عفونی به نظر برسند (پوست قرمز، بنفش، خاکستری یا سفید؛ تحریک و تورم).
جمع بندی
ریزش مو می تواند نگران کننده باشد. آلوپسی آره آتا یک بیماری شایع است که باعث ریزش مو در هر جای بدن می شود، اما بیشتر پوست سر را تحت تاثیر قرار می دهد. همه افراد هنگام شامپو زدن یا برس کشیدن موهای خود را از دست می دهند، این بخشی از روند رشد مو است. اما اگر آلوپسی آره آتا دارید، ممکن است ریزش موی بیشتری نسبت به حد معمول داشته باشید. یا ممکن است تا زمانی که تاسی تکه تکه را نبینید متوجه نشوید. به محض اینکه متوجه ریزش مو شدید، به ویژه اگر باعث استرس، اضطراب یا افسردگی می شود، با پزشک خود تماس بگیرید.
