ویتامین ها و سایر ریزمغذی ها نه تنها برای سلامت جسم و ذهن ضروری هستند، بلکه برای رشد سالم مو نیز اهمیت دارند. هنگامی که سطح ویتامین های بدن به میزان خطرناکی کاهش می یابد، می تواند بر رشد مو تأثیر گذاشته و حتی منجر به ریزش مو شود. به همین دلیل است که بسیاری از افراد نگران کمبود ویتامین هایی هستند که باعث ریزش مو می شوند.
لازم به ذکر است که کمبود ویتامین در کشورهای توسعه یافته به ندرت دیده می شود. بسیاری از افراد دچار کمبود ویتامین هستند، به این معنی که به سطح توصیه شده ریزمغذی ها نمی رسند، با این حال، افراد بسیار کمی کمبودهای جدی دارند.
دکتر مایکل مای توضیح می دهد که کمبود مواد مغذی به چه معناست:
«کمبود مواد مغذی زمانی اتفاق می افتد که سطح ویتامین ها یا مواد معدنی شما آنقدر پایین بیاید که باعث ایجاد علائم بالینی قابل مشاهده شود. این می تواند بسته به ویتامینی که کمبود آن را دارید، هر چیزی از شکستگی استخوان تا مشکلات بینایی را شامل شود.»
ریزش مو در برخی موارد یک علامت قابل مشاهده پزشکی است. در این مقاله به این سوال پاسخ خواهیم داد که کمبود کدام ویتامین ها میتوانند باعث ریزش مو شوند:
- ۱۰ کمبود ویتامینی که با ریزش مو مرتبط هستند
- علم در مورد این ویتامین ها و مواد معدنی چه می گوید
- چگونه بفهمید که کمبود ویتامین دارید
- اگر فکر می کنید کمبود ویتامین دارید چه باید بکنید
کمبود چه ریزمغذیها و ویتامینهایی می توانند به ریزش مو منجر شوند؟
10 کمبود ریزمغذی و ویتامین که می تواند منجر به ریزش مو شود:
کمبود آهن و چگونگی تأثیر آن بر سلامت مو
آهن جزء اصلی هموگلوبین است، پروتئینی در گلبول های قرمز که اکسیژن را در بدن حمل می کند. کمبود آهن می تواند مقدار هموگلوبین خون را کاهش دهد. این عارضه کم خونی ناشی از کمبود آهن نامیده می شود.
زمانی که کم خون هستید، بدن شما اولویت را به رساندن اکسیژن به اندام های حیاتی می دهد. این بدان معناست که فولیکول های مو همیشه اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز برای تولید موهای سالم را دریافت نمی کنند.
آهن همچنین برای تولید کلاژن مورد نیاز است. کلاژن از اسیدهای آمینه تشکیل شده است که برای تولید کراتین ضروری هستند. کراتین پروتئینی است که بخش عمده ساقه مو را تشکیل می دهد، بنابراین برای حفظ سلامت مو ضروری است.
کمبود ویتامین D و نازک شدن مو
پوست سر حاوی گیرنده های ویتامین D است. زمانی که سطح ویتامین D بدن مناسب باشد، این گیرنده ها به تنظیم چرخه رشد مو و ایجاد فولیکول های سالم مو کمک می کنند. در حقیقت، مطالعات نشان داده اند که نداشتن گیرنده های ویتامین D می تواند منجر به ریزش مو (آلوپسی) شود.
خوشبختانه، اکثر افراد دارای این گیرنده ها هستند. اما اگر به اندازه کافی ویتامین D نداشته باشید، ممکن است این گیرنده ها به درستی کار نکنند. این امر می تواند باعث شود مو زودتر از موعد وارد مرحله ریزش (یا تلوژن) شود و ظاهری کم پشت و نازک پیدا کند.
ویتامین D نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی بدن شما دارد. پایین بودن سطح ویتامین D میتواند باعث تحریک سیتوکینهای التهابی (پروتئینهایی که سیگنالهایی را به سیستم ایمنی بدن شما ارسال میکنند) و برانگیختن یک پاسخ خود ایمنی شود. این امر منجر به شرایطی مانند آلوپسی آرهآتا (وضعیتی که در آن ریزش موی تکهای رخ میدهد) میشود و باعث التهاب اطراف فولیکولهای مو میشود.
اهمیت زینک (روی) برای رشد مو
سلول های سالم فولیکول مو با گذشت زمان رشد کرده و تقسیم می شوند. این فرآیند تکثیر سلولی نامیده می شود و بدن شما برای انجام این نوع رشد سلولی به روی کافی نیاز دارد. تکثیر سلولی باعث رشد و ترمیم مو می شود. روی همچنین برای سایر فرآیندهای سلولی مانند ایجاد پروتئین های جدید که باعث رشد مو می شوند و به بهبود فولیکول مو کمک می کنند، مورد نیاز است.
روی (زینک) همچنین می تواند مانع از ورود مو به آخرین مرحله (فاز) رشد به نام کاتاژن شود . در نتیجه، این ماده با چندین نوع ریزش مو مرتبط است.
بیوتین
بدن شما برای تولید کافیِ کراتین به بیوتین نیاز دارد. کراتین پروتئین اصلی مو است، بنابراین کمبود بیوتین میتواند باعث خشکی، شکنندگی و حتی ریزش مو شود.
ویتامین E
ویتامین E یک آنتی اکسیدان ضروری است. آنتی اکسیدانها، رادیکال های آزاد را که به سلول های فولیکول آسیب می زنند، خنثی می کنند. رادیکال های آزاد ذرات شیمیایی بسیار ناپایداری هستند که با مولکول های دیگر در بدن شما واکنش نشان می دهند و منجر به استرس اکسیداتیو می شوند که می تواند باعث ایجاد آلوپسی (طاسی شدن) شود.
ویتامین E تنها ریزمغذی است که در آن مکمل های غذایی حتی در صورتی که کمبود تغذیه ای نداشته باشید، تاثیر مثبتی بر رشد مو دارند.
اسید فولیک
فولات، که به ویتامین B9 نیز شناخته میشود، برای ساخت و ترمیم مولکولهای DNA ضروری است. پیر شدن، نقص و آسیب به DNA موجب مشکلات مو، از جمله آلوپسی (طاسی سر) میشود. بنابراین کمبود فولات میتواند به موهای شما آسیب برساند و حتی از رشد سالم مو جلوگیری کند.
کمبود فولات همچنین میتواند باعث کم خونی شود. افرادی که به این عارضه مبتلا هستند، گلبولهای قرمز بزرگ غیرطبیعی تولید میکنند که نمیتوانند اکسیژن و مواد مغذی را به همان روشی که گلبولهای قرمز سالم حمل کنند، به بدن برسانند. بنابراین فولیکولهای مو از مواد مغذی مورد نیاز برای رشد مو بیبهره میمانند.
در صورتی که کمبود فعال فولات نداشته باشید، شواهد زیادی وجود ندارد که مصرف اسید فولیک به رشد مو کمک کند.
ویتامین A
کمبود ویتامین A با بیماری آلوپسی آرهآتا مرتبط است. ویتامین A فعالیت سلولهای تی را تنظیم میکند و به عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
با این حال، مصرف بیش از حد ویتامین A میتواند اثر سمی روی بدن داشته باشد. شواهد زیادی وجود دارد که مصرف بیش از حد ویتامین A در واقع باعث ریزش مو میشود. بنابراین، مصرف مکمل ویتامین A به عنوان درمان ریزش مو توصیه نمیشود، مگر اینکه پزشک آن را تأیید کرده باشد. این مورد در مورد مکملهای سلنیوم مو نیز صدق میکند.
ریبوفلاوین ( ویتامین B2)
کمبود ریبوفلاوین یا ویتامین B2 ممکن است باعث ریزش موی فراگیر شود. افرادی که دچار کمبود ریبوفلاوین هستند، به سختی می توانند پروتئین ها (و همچنین کربوهیدرات ها و چربی ها) را به درستی هضم کنند که این امر می تواند منجر به موهای ناسالم شود.
کمبود ریبوفلاوین همچنین ممکن است به دلیل پایین آمدن سطح هموگلوبین خون، باعث کاهش تولید پروتئین شود. این کمبود می تواند متابولیسم سایر ویتامین های B مانند فولات را نیز کاهش دهد.
ویتامین B12
تحقیقات ضد و نقیضی در مورد اینکه آیا کمبود ویتامین B12 باعث ریزش مو می شود وجود دارد.
یک مقاله تحقیقاتی ادعا می کند که تغییرات در سطح ویتامین B12 می تواند روند آلوپسی آره آتا را تغییر دهد.
تحقیق دیگری هیچ تفاوتی بین سطح ویتامین B12 در بیماران مبتلا به آلوپسی آره آتا و بدون آن پیدا نکرد. هر گونه ارتباط بین سطح ویتامین B12 و آلوپسی آره آتا ممکن است به دلیل ماهیت خود ایمنی کم خونی خطرناک باشد که علت اصلی کمبود ویتامین B12 است.
همچنین کمبود ویتامین B12 با سفید شدن و خاکستری شدن مو حتی در دوران کودکی مرتبط بوده است.
ویتامین C
شواهد زیادی دال بر ارتباط بین کمبود ویتامین C با ریزش مو وجود ندارد، اما بدن شما برای جذب آهن به ویتامین C نیاز دارد. بنابراین، اگر به اندازه کافی ویتامین C دریافت نکنید، ممکن است دچار کمبود آهن شوید که بر سلامت موهای شما تأثیر می گذارد. ویتامین C همچنین برای تولید کلاژن ضروری است که به مو کمک می کند تا قوی و براق باقی بماند.
چگونه بفهمید که کمبود ویتامین دارید
در حالی که کمبود برخی ویتامین ها علائم قابل توجهی دارد، برای اطمینان از کمبود واقعی ویتامین به آزمایش خون نیاز خواهید داشت.
علائم کمبود مواد مغذی عبارتند از:
- خستگی شدید و کمبود انرژی
- تپش قلب (کمبود آهن)
- شب کوری (کمبود ویتامین A)
- مشکلات بینایی (کمبود ویتامین A)
- زخم دهان و زبان دردناک (کمبود ویتامین B12 یا فولات)
- لثه های متورم یا خونریزی کننده (کمبود ویتامین C)
به یاد داشته باشید که اکثر مردم کمبود مواد مغذی ندارند. بنابراین، حتی اگر برخی از این علائم را مشاهده کردید، ممکن است به کمبود ویتامین ها مرتبط نباشد.
برای جلوگیری از کمبود ویتامین چه باید کرد
بهترین راه برای جلوگیری از کمبود ویتامین ها و مواد معدنی، حفظ یک سبک زندگی سالم و رژیم غذایی سالم است. این موضوع شامل موارد زیر می شود:
- مصرف یک رژیم غذایی متعادل سرشار از غذاهای غنی از مواد مغذی، از جمله پروتئین های با کیفیت، میوه ها و سبزیجات تازه، غذاهای غنی از اسیدهای چرب ضروری و غلات کامل
- محدود کردن مصرف سیگار و الکل
- محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده
- با خیال راحت 10-30 دقیقه در روز در معرض نور مستقیم آفتاب قرار بگیرید
- قبل از مصرف هرگونه مکملی با پزشک خود در مورد رژیم غذایی و سبک زندگی خود صحبت کنید – ویتامین های مو برای مردان و زنان همیشه مفید نیستند
اگر فکر میکنید کمبود ویتامین منجر به ریزش مو دارید، چه باید بکنید
اگر فکر میکنید که ممکن است کمبود ویتامین داشته باشید، باید با پزشک عمومی خود صحبت کنید. پزشک میتواند با تجویز آزمایش خون، کمبود ویتامین را تشخیص دهد.
در صورت تشخیص کمبود ویتامین، پزشک میتواند به شما در پیدا کردن درمان مناسب کمک کند. این درمان احتمالا شامل مصرف مکملهای ویتامین یا در موارد جدیتر، تزریق وریدی ویتامین است.
توجه داشته باشید که مصرف مکملهای ویتامین به طور کلی برای درمان ریزش مو توصیه نمیشود، مگر اینکه کمبود ویتامین داشته باشید. دلیل این است که شواهد زیادی وجود ندارد که نشان دهد مصرف مکملهای ویتامین باعث رشد مو میشود.
کمبود ویتامین به احتمال زیاد دلیل ریزش مو نیست. حتی اگر سطح پایین ویتامین در ریزش موی شما تاثیر داشته باشد، احتمالا تنها دلیل آن نیست. به همین دلیل مهم است که علاوه بر پزشک عمومی، به یک متخصص تریکولوژیست نیز برای بررسی ریزش مو مراجعه کنید.
تریکولوژیستها متخصصان ریزش مو هستند که میتوانند به تشخیص مشکل شما و ایجاد یک برنامه درمانی برای رشد مجدد مو کمک کنند.
منابع:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14708596
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23428658
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20021982
https://journals.lww.com/ijd/pages/default.aspx
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27625563
https://journals.lww.com/ejdv/pages/default.aspx
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/bjd.12980
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29869122
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29243839
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1876678
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6887713
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24371385
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jocd.12865
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26147750
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22986950
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25484412
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10965354
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6124235
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5582478
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2929555
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3819075
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3471201
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6380979
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470460
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6651795