بسیاری از بزرگسالان هر روز کافئین مصرف می کنند. این ماده محرک در قهوه صبحانه، چای بعد از ظهر و حتی شکلات بعد از ظهر شما وجود دارد. کافئین زمانی که احساس خستگی یا ضعف می کنید به شما انرژی می دهد – به همین دلیل است که بسیاری از ما در طول روز دلمان کافئین میخواهد و به کافئین نیاز داریم.
اما این فقط مغز ما نیست که از افزایش کافئین بهره مند می شود. تحقیقات امیدوارکننده نشان می دهد که کافئین همچنین ممکن است ریزش مو را کاهش داده و فولیکولها را برای تولید موهای جدید تحریک کند. با انجام بسیاری از این مطالعات در آزمایشگاه، این سوال همچنان باقی است: آیا شامپوهای کافئینه برای افرادی که از ریزش موی ژنتیکی رنج می برند موثر است؟ علاوه بر این، آیا به سادگی نوشیدن قهوه بیشتر کافی است یا برای دیدن تاثیر به محصولات تخصصی نیاز دارید؟
در این راهنمای شامپوهای کافئینه و ریزش مو، نتایج 5 مطالعه را بررسی کردهایم تا ثابت کنیم محصولات موی حاوی کافئین میتوانند ریزش مو را کاهش دهند و آنها را به راهحلی ایدهآل برای کسانی که به دنبال یک درمان طبیعی برای علائم ریزش مو هستند، تبدیل کنند. در حالی که بسیاری از مردم برای رشد مو به ویتامینها روی می آورند، تحقیقات نشان می دهد که شامپوهای کافئینه بسیار موثرتر هستند.
علاوه بر این، این مقاله همچنین به مقایسه شامپوهای کافئینه با سایر درمانهای ریزش مو و اینکه آیا آنها یک درمان مناسب برای ریزش مو هستند، می پردازد.
شامپوهای کافئین چه هستند؟
شامپوهای کافئین محصولات پاک کننده مو هستند که حاوی ماده شیمیایی رایج کافئین می باشند. در شامپوها، کافئین اغلب به عنوان جزئی از عصاره دانه قهوه وجود دارد. شامپوهای کافئین در عین حال که موهای شما را تمیز و سالم نگه می دارند، ریزش مو را نیز کاهش می دهند. کافئین به راحتی به پوست نفوذ می کند، بنابراین استفاده مستقیم آن روی پوست سر به رسیدن آن به فولیکولهای مو کمک می کند.
چند مورد از شناختهشدهترین برندهای شامپو حاوی کافئین که برای موهای نازک و کمپشت مناسب هستند عبارتند از:
- آلپسین (Alpecin) – ببینید آیا آلپسین برای ریزش مو موثر است؟
- اومبرتو جیانی گرو لانگ (Umberto Gianni Grow Long)
- سبامد ضد ریزش مو (Seba-Med Anti-Hairloss Shampoo)
- دکتر ارگانیک، شامپو محرک رویش مو با قهوه (Dr. Organic Coffee Hair Stimulating Shampoo)
درست کردن شامپوی خانگی با قهوه و روغن نارگیل هم امکان پذیر است، اما مشخص نیست که این ترکیب خانگی همان اثرگذاری شامپوهای کافئیندار تجاری را داشته باشد.
تفاوت شامپو و لوسیون کافئین در چیست؟
در حالی که شامپوهای کافئین محبوب ترین محصولات مو دارای کافئین هستند، لوسیون های موی کافئین نیز وجود دارند. لوسیون ها مانند ماسک های مو، برای ماندن روی پوست سر برای مدت طولانی طراحی شده اند و به پوست سر زمان بیشتری برای جذب کافئین می دهند. از طرف دیگر، شامپوهای کافئین معمولاً فقط چند دقیقه روی سر باقی می مانند.
به نظر می رسد لوسیونهای کافئینه بدون نیاز به آبکشی به دلیل همین تفاوت در زمان استفاده، نتایج بهتری را نشان می دهند. بنابراین، قبل از شروع درمان ریزش مو با کافئین، ارزش این را دارد که بررسی کنید کدام راه حل برای شما مناسب تر است.
کافئین برای مو: پشتوانه علمی آن چیست؟
آلوپسی آندروژنیک، که به طور معمول به عنوان طاسی با الگوی مردانه یا طاسی با الگوی زنانه شناخته می شود، علت اصلی ریزش مو در افراد با تمام جنسیت ها است. تحقیقات نشان می دهد که تقریباً ۸۰ درصد از مردان و ۵۵ درصد از زنان تا سن ۸۰ سالگی دچار ریزش مو با الگوی مردانه یا زنانه خواهند شد.
ریزش مو با الگو می تواند تأثیر جدی بر کیفیت زندگی شما داشته باشد. به ویژه زنان مشکلات روحی ناشی از ریزش مو را گزارش کرده اند، مشکلاتی مانند احساس افسردگی و اضطراب. برخی می گویند این امر باعث ایجاد مشکلاتی در ازدواج و حرفه آنها می شود. در همین راستا، بسیاری از افراد برای درمان موهای نازک شده خود به راهحلهای بدون نسخه مانند شامپوهای حاوی کافئین روی میآورند.
مطالعات آزمایشگاهی نشان دادهاند که شامپوها، لوسیونها، درمانها یا محصولات مو حاوی کافئین میتوانند در بهبود الگوی طاسی زنانه یا مردانه موثر باشند. در واقع، اثرگذاری کافئین قابل مقایسه با داروهای رشد مو مانند Minoxidil است. کافئین از طریق چندین روش ریزش مو را کاهش میدهد:
- به طور طبیعی با اثرات دی هیدروتستوسترون (DHT) مقابله میکند و آن را خنثی مینماید، هورمونی که روی ژنهای شما تأثیر میگذارد و رشد مو در فولیکولهای مو را سرکوب میکند.
- سطح پروتئین TGF-β2 را کاهش میدهد و باعث افزایش IGF-1، تنظیم کننده رشد مو میشود تا رشد مو را تحریک کند.
- از غلاف خارجی ریشه مو محافظت میکند و از آسیب و شکستگی مو جلوگیری میکند.
استفاده از محلولهای حاوی کافئین روی پوست سر ممکن است جایگزین مناسب و طبیعی برای کاشت مو یا سایر درمانهای گرانقیمت ریزش مو باشد. با این حال، بیشتر شواهد و مدارکی که اثرات کافئین بر ریزش مو را بررسی میکنند، بر اساس مطالعات آزمایشگاهی با کنترل بالا است، نه تجزیه و تحلیل بیماران در دنیای واقعی. بنابراین، آیا این نتایج امیدوارکننده میتوانند به طور قابل توجهی به توقف نازک شدن مو در افراد کمک کنند؟
شامپوهای حاوی کافئین ریزش مو را کم یا متوقف میکنند؟
تحقیقات روی افراد حقیقی نشان می دهد که شامپوهای حاوی کافئین واقعا می توانند به کاهش ریزش مو کمک کنند.
در سه مطالعه جداگانه، استفاده منظم از شامپوهای کافئین (حداقل به مدت ۶ ماه) باعث کاهش ریزش مو در بیماران مبتلا به آلوپسی آندروژنیک (alopecia androgenetic) شده است. همچنین تارهای مو بعد از ۶ ماه استفاده از این شامپوها، قویتر و ضخیمتر شدهاند. در مطالعهای که روی خانمها انجام شده، تست کشیدن مو نشان داد که ریزش مو کاهش پیدا کرده است، این موضوع نشان می دهد که فولیکولهای مو بعد از استفاده از شامپوهای کافئین، راحتتر موها را نگه می دارند.
شامپوهای کافئین ممکن است فراتر از ریزش موی الگوی مردانه مؤثر باشند. مطالعهای دیگر، تأثیر آنها را روی زنانی که تحت ریزش موی تلوژن effluvium (ناشی از استرس، شوک احساسی یا آسیب) قرار داشتند، بررسی کرد. نتایج برای این نوع ریزش مو مشابه بود: کاهش ریزش مو و بهبود قابل توجه در استحکام مو.
ریزش موی آلوپسی آرهآتا در ارتباط با محصولات کافئینه بررسی نشده است. با این حال، تحقیق دیگری روی بیمارانی که دچار نازک شدن مو به دلایل مشخص نشده شدهاند، افزایش تعداد کل موها را پس از درمان با شامپو کافئین نشان داد (این نتایج با وجود چندین ماده فعال دیگر در درمان، از جمله نیاسینامید، پانتنول و روی کربنات، پیچیده شده است).
با این وجود، این نتایج برای افراد مبتلا به ریزش مو، به ویژه در مراحل اولیه ریزش مو، بسیار امیدوارکننده است. پیشگیری از ریزش مو اغلب از درمان آن پس از ریزش شدید، آسانتر است. بنابراین هر چه زودتر به ریزش موی خود رسیدگی کنید، در اینصورت کمتر احتمال دارد که نیاز به مداخلات تهاجمی مانند کاشت مو داشته باشید.

شامپوهای حاوی کافئین در مقابل Minoxidil و سایر درمانهای ریزش مو:
تنها یک مطالعه، محصولات ضد ریزش مو حاوی کافئین را با سایر درمانهای شناخته شده ریزش مو مقایسه کرده است. محققان اثر لوسیون حاوی کافئین را با محلول Minoxidil 5% برای بیماران مبتلا به ریزش موی الگوی مردانه مقایسه کردند. آنها دریافتند که هر دو درمان پس از 6 ماه استفاده، اثربخشی مشابهی را نشان دادند:
- بهبود مشابه در تعداد فولیکول های مو در مرحله رشد (آناژن)
- رضایت مشابه بیماران از هر دو نوع درمان
- بهبود مشابه در استحکام مو، روند تاسی و میزان ریزش مو
در حالی که نتایج حاصل از درمان احیای مو با ماینوکسیدیل Minoxidil (حدود 3-4 ماه) معمولاً سریعتر دیده می شود ، عوارض جانبی بیشتری نیز برای مقابله وجود دارد.
برخی از بیماران خارش پوست سر ، سردرد ، سرگیجه ، ضربان قلب سریع و افزایش وزن را گزارش می کنند.
هیچ نگرانی ایمنی در مورد شامپوهای کافئیندار مطرح نشده است، بنابراین بیمارانی که به دنبال راه حل ریزش مو هستند باید در نظر بگیرند که سرعت یا عدم عوارض جانبی برای آنها مهمتر است.
لازم به ذکر است که این مطالعات مربوط به ماینوکسیدیل موضعی است که دقیقاً مشابه شامپو ماینوکسیدیل نیست.
آیا نوشیدن قهوه به داشتن موهای سالم و پرپشت کمک می کند؟
نوشیدن قهوه به اندازه استفاده موضعی از کافئین، باعث تحریک فولیکولهای مو نمی شود. با این حال، مصرف روزانه یک فنجان قهوه، چای سبز یا چای سیاه ممکن است برخی مزایای مرتبط با مو را داشته باشد.
استرس اکسیداتیو می تواند روند پیری را تسریع کرده و منجر به ریزش زودرس مو شود. قهوه به عنوان منبعی غنی از آنتی اکسیدان ها ممکن است به کاهش استرس اکسیداتیو و به حداقل رساندن تأثیر آن بر موهای شما کمک کند.
با این حال، فواید شامپوها و لوسیون های حاوی کافئین بسیار فراتر از این اثرات است. آنها علاوه بر کاهش ریزش مو می توانند:
- PH پوست سر را متعادل کنند
- موهای شما را نرم تر، صاف تر و درخشان تر کنند
- به طور طبیعی موهای شما را تیرهتر کنند.
کافئین می تواند باعث بلندتر شدن مو شود؟
تحقیقات نشان داده است که کافئین می تواند باعث افزایش طول ساقه مو، به خصوص در زنان شود. این بدان معناست که به طور بالقوه می تواند موهای شما را بلندتر کند. اگر در رسیدن به طول دلخواه موهای خود مشکل دارید، استفاده از محصولات یا درمانهای موی حاوی کافئین روی پوست سر میتواند فولیکولهای مو را تحریک کند، حتی اگر دچار ریزش مو نباشید.
عوارض جانبی استفاده از شامپو کافئین چیست؟
بر اساس مطالعات، شامپوهای کافئین برای ریزش مو معمولا بی خطر و ملایم هستند و عوارض جانبی کمی دارند. با این حال، مانند هر محصول مراقبت از پوست و موی دیگری، ممکن است عوارض جانبی جزئی به ویژه در صورت استفاده بیش از حد داشته باشد. این موارد عبارتند از:
- تحریک ملایم پوست سر
- واکنشهای آلرژیک (برای افرادی که به هر یک از اجزای شامپو حساسیت دارند)
- تغییرات جزئی در رنگ مو
- کاهش اثرگذاری در صورت استفاده بیش از حد
این عوارض جانبی به مراتب کم مشکل تر از عوارض مشاهده شده برای سایر درمان های ریزش مو هستند. برای مثال، Finasteride در موارد نادر می تواند باعث اختلال نعوظ شود. بنابراین، اگر به دنبال یک درمان موثر برای ریزش مو با عوارض جانبی خفیف تر هستید، ممکن است بخواهید شامپو یا لوسیون کافئین را امتحان کنید.
آیا برای مقابله با ریزش مو باید شامپو حاوی کافئین را امتحان کرد؟
شامپوها و لوسیونهای حاوی کافئین میتوانند به میزان قابل توجهی ریزش مو را کاهش دهند، بنابراین آنها گزینه مناسبی برای کسانی هستند که به دنبال راهحلی طبیعی برای ریزش مو میباشند. با توجه به عوارض جانبی بسیار کم و اثربخشی ثابتشده، اگر در مراحل اولیه ریزش مو هستید، قطعا شامپو حاوی کافئین ارزش امتحان کردن را دارد.
با این حال، ممکن است شرایطی وجود داشته باشد که شامپوهای کافئین برای شما مناسب نباشند، مانند:
- ریزش موی شما پیشرفته است.
- ریزش موی شما شدید است (به سرعت موهای خود را از دست می دهید).
- به دنبال راه حلی سریع برای ریزش مو هستید.
- به مواد موجود در شامپوهای کافئین حساسیت دارید.
- بیش از 9 ماه است که از شامپوهای کافئین استفاده می کنید بدون اینکه نتیجه ای ببینید.
اگر موهایتان نازک شده یا می ریزد، گرفتن تشخیص حرفه ای بسیار مهم است. یک متخصص تریکولوژیست می تواند به شما در یافتن درمان مناسب برای ریزش موی زنان یا مردان کمک کند.
منابع:
https://karger.com/spp/article/33/3/153/296017/Caffeine-and-Its-Pharmacological-Benefits-in-the
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29055953
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1261195
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1517/14656561003752730
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4989388
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-4632.2007.03119.x
https://www.minervamedica.it/en/journals/Ital-J-Dermatol-Venereol/article.php?cod=R23Y2020N04A0492
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ics.12734
https://www.webmd.com/drugs/2/drug-3503/minoxidil-topical/details
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2929555
https://www.healthline.com/nutrition/coffee-worlds-biggest-source-of-antioxidants