ستون فقرات در همه انسا‌ن‌ها کمی انحنا دارد. وجود این انحناها به شکل گیری شکل S در ستون فقرات کمک می‌کند و به نام لوردوز (گدن و پایین کمر) و کیفوز (بالای کمر) شناخته می‌شوند. این انحناها به بدن شما کمک می کنند تا:
- فشار را جذب کند
- وزن سر را تحمل کند
- سر را روی لگن تراز کند
- ستون فقرات را تثبیت و ساختار آن را حفظ کند
- به طور انعطاف پذیر حرکت و خم شود
شما به طور طبیعی دارای قوس لوردوزیس (گودی کمر) هستید که این حالت طبیعی است. اما اگر این قوس بیش از حد به سمت داخل قوس بردارد، به آن لوردوزیس یا گودی کمر شدید گفته می شود. لوردوزیس می تواند قسمت پایین کمر و گردن شما را تحت تاثیر قرار دهد. این وضعیت می‌تواند منجر به فشار بیش از حد روی ستون فقرات شده و باعث درد گودی کمر شود. همچنین، در صورت شدید شدن و عدم درمان، می تواند بر توانایی حرکت شما تأثیر بگذارد.
درمان لوردوزیس بستگی به شدت قوس و علت ایجاد آن دارد. اگر قوس گودی کمر شما هنگام خم شدن به جلو برطرف شود، جای نگرانی جدی پزشکی وجود ندارد. به احتمال زیاد می توانید با فیزیوتراپی و ورزش روزانه وضعیت خود را کنترل کنید.
اما اگر قوس هنگام خم شدن به جلو همچنان به همان شکل باقی می‌ماند، باید به پزشک مراجعه کنید. در ادامه این مطلب در مورد علائم گودی کمر و نحوه تشخیص آن توسط پزشک صحبت خواهیم کرد.
گودی کمر ( قوس کمر) چیست؟
گودی کمر، که به عنوان لوردوز نیز شناخته می شود، انحنای بیش از حد ستون فقرات در ناحیه کمر است. این انحنا می تواند باعث درد و ناراحتی در کمر، و همچنین سایر قسمت های بدن مانند گردن و شانه ها شود.
علل درد در ناحیه گودی کمر
- ضعف عضلات: عضلات ضعیف شکم و کمر می تواند باعث انحنای بیش از حد ستون فقرات در ناحیه کمر شود.
- چاقی: وزن اضافی می تواند فشار اضافی بر ستون فقرات وارد کند و باعث افزایش انحنای کمر شود.
- حالت نامناسب: نشستن یا ایستادن به مدت طولانی با وضعیت نامناسب می تواند باعث انحنای کمر شود.
- آسیب دیدگی: آسیب دیدگی به عضلات یا رباط های کمر می تواند باعث انحنای کمر شود.
- مشکلات ساختاری: برخی از افراد به طور طبیعی دارای انحنای بیشتر در ستون فقرات خود هستند.
- پوکی استخوان: پوکی استخوان می تواند باعث ضعیف شدن استخوان ها و افزایش خطر شکستگی شود، که می تواند منجر به انحنای کمر شود.
علائم درد گودی کمر
شایع ترین علامت گودی کمر، درد عضلانی است. هنگامی که ستون فقرات شما به طور غیرطبیعی قوس پیدا می‌کند، عضلات شما در جهت های مختلف کشیده می‌شوند و باعث سفت شدن یا اسپاسم آنها می‌شود.
اگر لوردوزیس گردنی دارید، این درد ممکن است به گردن، شانه‌ها و قسمت بالایی کمر شما نیز سرایت کند. همچنین ممکن است محدودیت حرکتی در گردن یا پایین کمر خود را تجربه کنید.
در ادامه به رایج‌ترین علائم گودی کمر می‌پردازیم:
- درد در ناحیه کمر: درد ممکن است خفیف یا شدید باشد و ممکن است به سایر قسمت های بدن مانند پاها نیز سرایت کند.
- سفتی عضلات: عضلات کمر ممکن است سفت و دردناک شوند.
- خستگی: ممکن است به دلیل درد و ناراحتی، احساس خستگی کنید.
- کاهش انعطاف پذیری: ممکن است خم شدن یا چرخاندن کمر دشوار باشد.
تشخیص خانگی گودی کمر
می توانید با دراز کشیدن روی یک سطح صاف و بررسی اینکه آیا فضای زیادی بین قوس گردن و کمر و زمین وجود دارد یا خیر، به دنبال علائم گودی کمر باشید. اگر به راحتی بتوانید دست خود را از این فضا عبور دهید، ممکن است دچار گودی کمر شده باشید.
توجه: این روش تشخیصی قطعی نیست و برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی برای درد گودی کمر به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز علائم دیگری مانند موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- بی حسی: بی حسی در اندام ها می تواند نشانه فشرده شدن عصب باشد.
- گزگز: احساس سوزن سوزن شدن در اندام ها نیز می تواند نشانه فشرده شدن عصب باشد.
- دردهای تیر کشنده شبیه برق گرفتگی: این نوع درد می تواند نشانه آسیب عصبی باشد.
- اختلال در کنترل مثانه: بی اختیاری ادرار یا ناتوانی در کنترل مثانه می تواند نشانه آسیب عصبی در ناحیه لگن باشد.
- ضعف: ضعف در اندام ها می تواند نشانه آسیب عصبی یا مشکلات نخاعی باشد.
- مشکل در حفظ کنترل عضلات: اختلال در هماهنگی عضلانی یا مشکل در کنترل حرکات بدن می تواند نشانه آسیب عصبی یا مشکلات نخاعی باشد.
این علائم می‌توانند نشانه یک وضعیت جدی تر مانند گیر افتادن عصب باشند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب برای جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است.
درمان درد گودی کمر
خبر خوب این است که اکثر افرادی که دچار قوس هستند، به خصوص موارد خفیف، نیازی به درمان پزشکی گودی کمر ندارند. با این حال، راه‌های درمان گودی کمر مختلفی وجود دارد که بسته به شدت قوس کمر و وجود علائم قابل اجرا است.
روش های درمان درد گودی کمر:
- دارو: داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
- فیزیوتراپی روزانه: انجام تمرینات فیزیوتراپی به طور منظم می تواند به تقویت عضلات کمر و بهبود دامنه حرکتی کمک کند.
- کاهش وزن: در صورتی که اضافه وزن دارید، کاهش وزن می تواند به بهبود وضعیت بدن و کاهش فشار روی ستون فقرات کمک کند.
- استفاده از بریس: بریس های مخصوص کمر به طور معمول برای کودکان و نوجوانان تجویز می شود تا از تشدید قوس کمر جلوگیری کند.
- جراحی: در موارد بسیار شدید لوردوزیس که همراه با مشکلات عصبی باشد، ممکن است جراحی برای اصلاح انحنای ستون فقرات در نظر گرفته شود.
- مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی مانند ویتامین D می تواند به تقویت استخوان ها و بهبود سلامت کلی ستون فقرات کمک کند.
توجه: تشخیص و تجویز درمان مناسب برای لوردوزیس بر عهده پزشک است. در صورت هرگونه علائم گودی کمر، به پزشک مراجعه کنید تا علت و درمان مناسب برای شما مشخص شود.
راه های پیشگیری از درد گودی کمر
- حفظ وضعیت مناسب: هنگام نشستن و ایستادن، صاف بنشینید و شانه های خود را به عقب و پایین نگه دارید.
- وزن خود را در حد سالم نگه دارید.
- عضلات خود را تقویت کنید: به طور منظم ورزش کنید، به خصوص تمریناتی که عضلات شکم و کمر را تقویت می کنند.
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- از کفش های مناسب استفاده کنید.
اگر درد گودی کمر دارید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا علت و درمان مناسب را تعیین کند.
گودی کمر (لوردوزیس) در کودکان
گودی کمر گاهی اوقات در دوران کودکی و بدون هیچ علت شناخته شده‌ای ظاهر می‌شود. این وضعیت به عنوان “گودی کمر خوش خیم جوانی” شناخته می‌شود. این اتفاق به دلیل ضعیف بودن یا سفت شدن عضلات اطراف باسن کودک رخ می‌دهد. خوشبختانه، گودی کمر خوش خیم جوانی به طور معمول با بزرگ شدن کودک به طور خود به خود اصلاح می‌شود.
گودی کمر همچنین می‌تواند نشانه ای از دررفتگی مفصل ران باشد، به خصوص اگر فرزند شما با ماشین تصادف کرده باشد یا از جایی افتاده باشد.
سایر شرایطی که می‌توانند باعث گودی کمر در کودکان شوند، به طور معمول با مشکلات سیستم عصبی و عضلات مرتبط هستند. این شرایط نادر هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:
- فلج مغزی: وضعیتی که بر کنترل عضلات و توانایی حرکت تاثیر می گذارد.
- مِنینگوسیل (myelomeningocele): یک بیماری مادرزادی است که در آن نخاع از طریق شکافی در استخوان‌های پشت بیرون می‌زند.
- دیستروفی عضلانی: گروهی از بیماری‌های ارثی که باعث ضعف عضلانی می‌شوند.
- آتروفی عضلانی نخاعی: یک بیماری ارثی که باعث حرکات غیر ارادی می‌شود.
- آرتروگریپوزیس: مشکلی است که در بدو تولد رخ می‌دهد و در آن مفاصل به اندازه معمول حرکت نمی‌کنند.
توجه: در صورت مشاهده هرگونه علائم گودی کمر در فرزندتان، حتما به پزشک مراجعه کنید تا علت زمینه‌ای و درمان مناسب برای او تشخیص داده شود.
گودی کمر (قوس کمر) در دوران بارداری
کمردرد بارداری اتفاقی ناخوش‌آیند است که بیشتر زنان آن را تجربه می‌کنند و در طول دوره بارداری علائمی از لوردوزیس، مانند جلو آمدگی شکم و باسن، را نشان می دهند. اما طبق گفته‌های دانشکده پزشکی هاروارد، تحقیقات نشان می‌دهند که دلیل گودی کمر در دوران بارداری در واقع تنظیم ستون فقرات شما برای هم‌راستا کردن مرکز ثقل بدن است.
به طور کلی، کمردرد و درد گودی کمر در دوران بارداری ممکن است به دلیل تغییر جریان خون در بدن شما باشد که به احتمال زیاد پس از زایمان برطرف می‌شود.
درمان گودی کمر با ورزش ( رفع گودی کمر)
۱. پلانک
رکورد جهانی برای نگه داشتن حرکت پلانک ۸ ساعت است. اما خوشبختانه، برای اینکه این تمرین تاثیرگذار باشد، لازم نیست آن را به مدت طولانی انجام دهید! در واقع، می‌توانید آن را فقط برای ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید.
حرکت پلانک شبیه به حرکت شنا است، اما به جای اینکه روی دست‌هایتان تکیه دهید، روی آرنج‌هایتان تکیه می‌دهید و آرنج‌ها را مستقیماً زیر سینه خود قرار می‌دهید.
بعد از اینکه زانو زدید، به جلو خم شوید و آرنج‌هایتان را مستقیماً زیر شانه‌هایتان روی زمین قرار دهید. زانوهایتان را از زمین بلند کنید و پاهایتان را به عقب فشار دهید. مطمئن شوید که کمرتان صاف است و گردن‌تان با بقیه ستون فقرات در یک راستا قرار دارد. برای مدت زمان دلخواه این حالت را حفظ کنید و عضلات مرکزی بدن خود را منقبض نگه دارید.
۲. پلانک پهلو
پلانک پهلو شبیه به پلانک معمولی است، اما با این تفاوت که تنها روی یک طرف بدن خود تعادل برقرار می کنید.
- روی زمین به پهلو دراز بکشید، به طوری که صورت شما به سمت پهلو باشد و پاهایتان روی هم قرار بگیرند. آرنج خود را مستقیماً زیر شانه قرار دهید و با تکیه بر آرنج، بدن خود را بالا بیاورید.
- لگن خود را بلند کنید تا بدنتان یک خط صاف از شانه تا پا ایجاد کند. در این حالت عضلات مرکزی بدن خود را منقبض کنید.
- این وضعیت را بدون اینکه لگن شما پایین بیاید، برای مدتی نگه دارید.
- حرکت را برای سمت دیگر بدن نیز تکرار کنید.
۳. تمرین شیب لگن با توپ ورزشی
برای انجام این تمرین به یک توپ ورزشی نیاز دارید که با نشستن روی آن، زانوهایتان خم شود و کف پاها صاف روی زمین قرار گیرد (زاویه ۹۰ درجه).
- روی توپ بنشینید، شانه‌ها را عقب نگه دارید و کمرتان را صاف کنید.
- لگن خود را به سمت جلو متمایل کنید و عضلات شکم را منقبض نمایید.
- سپس لگن را به سمت عقب متمایل کنید و دنبالچه را کمی بیرون بدهید.
- به آرامی و با حفظ حالت صاف کمر، لگن خود را به جلو و عقب حرکت دهید.
- این حرکت را ۱۰ بار در ۳ ست تکرار کنید.
۴. سوپرمن
- روی شکم دراز بکشید، صورت به پایین و دست ها به سمت جلو دراز شوند.
- به طور همزمان، دست ها، پاها و سینه خود را از زمین بلند کنید، در حالی که باسن را روی زمین نگه داشته اید.
- این حالت را برای حداقل دو ثانیه نگه دارید.
- به آرامی به سمت پایین برگردید.
- این حرکت را ۱۰ بار در ۳ ست تکرار کنید.
۵. کرانچ شکم
- به پشت دراز بکشید، کف پاها را صاف روی زمین قرار دهید و زانوهایتان خم باشد.
- دست ها را روی سینه خود ضربدری کنید و بالاتنه خود را به سمت بالا بلند کنید تا سر، گردن و بالاتنه از زمین جدا شود.
- برای یک لحظه در این وضعیت مکث کنید و سپس به آرامی به حالت اولیه برگردید.
- حرکت را تکرار کنید.
۶. حرکت دست و پای مخالف در حالت چهار دست و پا
- روی زمین زانو بزنید، به جلو خم شوید و کف دست ها را صاف روی زمین قرار دهید.
- مطمئن شوید که کمرتان صاف است، زانوها پایین تر از باسن قرار گرفته اند و کف دست ها مستقیما زیر شانه ها قرار دارند.
- در حالی که به جلو نگاه می کنید، یک دست خود را به سمت بالا بلند کنید و همزمان پای مخالف آن دست را نیز بلند کنید، تا جایی که هر دو اندام (دست و پا) کشیده و در راستای ستون فقرات شما قرار بگیرند.
- به آرامی دست و پای خود را پایین بیاورید تا به حالت اولیه برگردید.
- دست و پای دیگر را نیز به همین ترتیب بلند کرده و حرکت را تکرار کنید.
۷. حرکت حشره مرده
- به پشت روی زمین دراز بکشید.
- دست های خود را صاف به سمت بالا بلند کنید.
- یک پا را تا زاویه ۹۰ درجه از بدن خود بالا بیاورید.
- به آرامی پا را پایین بیاورید تا به حالت اولیه برگردید.
- پاها را عوض کنید و حرکت را تکرار نمایید.
۸. پل باسن (هیپ بریج)
- به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین قرار دهید. دست‌ها را در طرفین بدن روی زمین بگذارید.
- عرض پاها به اندازه عرض لگن باشد و سعی کنید ساق پا عمود بر زانو قرار گیرد.
- باسن خود را منقبض کنید و با فشار بر پاشنه پا، لگن را به سمت بالا بلند کنید. در این حرکت، باید یک خط مورب از شانه تا زانو ایجاد شود.
- برای لحظه ای در این وضعیت مکث کنید، سپس به آرامی به حالت اولیه برگردید.
- این حرکت را ۱۰ بار در ۳ ست تکرار کنید.
